با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان، رشت، ایران

2 دانشیار، گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط‌زیست، دانشگاه علوم ‏کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

3 استادیار، گروه تنوع زیستی و ایمنی زیستی، پژوهشکده محیط‌زیست و ‏توسعه پایدار، سازمان حفاظت محیط‌زیست، تهران، ایران

چکیده

تالاب بین‌المللی انزلی یکی از زیستگاه‌های مهم برای پرندگان در ایران و منطقه خزری است، اما تاکنون مطالعه جامعی در خصوص شناسایی و تعیین وضعیت پرندگان آن انجام نشده است. در این پژوهش با هدف شناسایی غنای گونه‌ای و تغییرات جمعیت پرندگان از دی‌ماه‌ 1393 تا آذرماه 1394 همه بخش‌های تالاب انزلی هر ماه حداقل یک‌بار بررسی شد. در مجموع 243 پرنده شامل 51 گونه آبزی، 61 گونه کنارآبزی و 131 گونه خشک‌زی شناسایی شد. به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد گونه در ماه‌های فروردین و خرداد و بیشترین و کمترین جمعیت در ماه‌های دی‌ (134167 فرد) و اردیبهشت‌ (6979 فرد) شناسایی و شمارش شد. بیش از 70 درصد پرندگان مهاجر عبوری و زمستانه بودند. 26 درصد پرندگان در فهرست گونه‌های در خطر انقراض جهانی، در معرض تهدید جهانی و حمایت‌شده قرار داشتند. نُه گونه به نام‌های خروس کولی شکم سیاه در فهرست بحرانی، اردک سرسفید، بالابان و عقاب صحرایی در فهرست در خطر انقراض و اردک سرحنایی، کشیم گوش‌دار، عقاب تالابی، عقاب شاهی و قمری معمولی در طبقه آسیب‌پذیر IUCN بودند. جوجه‌آوری اردک بلوطی، سسک ساوی، یلوه کوچک و پرستوی دریایی کوچک برای نخستین‌بار در این تالاب شناسایی شد. بیش از یک درصد جمعیت جهانی پرستوی دریایی تیره، خوتکا، اردک سرسبز، اردک ارده‌ای، قوی فریادکش، باکلان کوچک، باکلان بزرگ و پلیکان خاکستری در این تالاب شمارش شد. این بررسی نشان داد تالاب انزلی با وجود قرارگیری در فهرست مونترو همچنان یکی از زیستگاه‌های مهم پرندگان آبزی است و تمامی معیارهای تالاب‌ بین‌المللی از حیث پرندگان آبزی را دارد. بنابراین حفظ کیفیت و کمیت تالاب و خرد زیستگاه‌های آن ضروری می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

Ahmadpour, M.; Karimi, M. H. S.; Ghasempouri, S. M.; Ahmadpour, M.; Yaghobzadeh, Y. (2011). A three years study of the diversity and density of waterfowl and waders in Sorkhrud International Wetland (October 2007 March 2010). Scientific Research and Essays; 6(30): 6317-6324.
Ashoori, A.; Zolfinezhad, K. (2006). A three- year survey of the status of birds in Bujagh National Park. Journal of Environmental Sciences; 11 (2): 11-22.
Ashoori, A.; Barati, A.; Reihanian, H-R. (2007). Recent observations of the Red Phalarope Phalaropus fulicarius at Bujagh National Park, Gilan Province, and Agh Gol wetland, Hamedan Province and its status in Iran. Podoces; 2(2): 148–150.
Ashoori, A.; Nezami, Sh.; Zolfinezhad, K. (2008). Identification of Bujagh National Park Kiashahr birds. Journal of Environmental Studies; 46: 101–112. [In Farsi, English summary].
Ashoori, A. )2008(. Birds Offered for Sale in the Langarud Market, Southwestern Caspian Sea. Podoces; 3: 92-96.
Ashoori, A. (2009). Endangered and protected birds of Gilan province. Katibeh Gil, Iran. [In Farsi].
Ashoori, A.; Abdoos, A. (2013). Important wetland habitats for the waterbirds of Gilan. Katibeh Gil, Iran. [In Farsi].
Ashoori, A; Varasteh Moradi, H. (2014). Diversity study of wintering waterfowls and waders in Anzali wetland, Iran. Wetland Ecobiology; 6(2): 55-66.
Ashoori, A.; Watanabe, H. (2017). A breeding record of Black-headed Gull Chroicocephalus ridibundus at a Caspian coastal area, Iran. Sandgrous; 39: 45-47.
Ashoori, A.; Varasteh Moradi, H.; Rezaiee, H. R.; Salmanmahiny, A. (2017). Dietary Segregation of Four Ardeid Species Breeding in Anzali International Wetland, Northern Iran. Waterbirds; 40: 377-389.
Ashoori, A.; Varasteh Moradi, H.; Rezaiee, H. R.; Salmanmahiny, A. (2017). Nest position, breeding success and diet of the Black-crowned Night Heron, Nycticorax nycticorax in the Anzali Wetland, Northern Iran (Aves: Ardeidae). Zoology in the Middle East; 63: 283-290.
Ashoori, A. (2018). Ferruginous Duck Aythya nyroca breeding in the Anzali wetland, coastal Caspian, Iran. Sandgrouse; 40: 5-6.
Ashoori, A. (2018). The birds of Bujagh national park, Iran, 2004–2016. Sandgrouse, 40 (2): 144-156.
Ashoori, A.; Rakhshbhar, Y.; Abbasi, K. (2019). Severe decline in the breeding population of the White-tailed Eagle (Haliaeetus albicilla) in Iran, together with observations of a nest. Sandgrouse; 41 (2): 176-180.
Ashoori, A.; Varasteh Moradi, H.; Rezaiee, H. R.; Salmanmahiny, A. (2019). Breeding Ecology of the Little Egret Egretta garzetta in the Anzali Wetland, Northern Iran. Podoces; 14 (1): 1-9.
Ashoori, A.; Rakhshbhar, Y.; Galeotti, P.; Fasola, M. (2019). Effects of protective nesting associations with Terns on the breeding success of Great Crested Grebes in Iran. Ardea; 107 (3): 328-332.
Ashoori, A.; Amini, H.; Khaleghizadeh, A.; Manolopoulos, A.; Catsadorakis, G. (2019). What caused the impressive increase of Dalmatian pelicans Pelecanus crispus wintering in Iran in the period 1998-2017. Zoology in the Middle East; 65 (4): 307-318.
Ashoori, A. (2019). Evidence of breeding of Savi’s Warbler Locustella luscinioides in Iran. Sandgrouse Sandgrouse; 41 (1): 15-17.
Ashoori, A.; Yousefi, M.; Hosseini Tayefeh, F. (2020). Changes in the diversity and abundance of wintering waterbirds within protected areas in Anzali International Wetland complex. Experimental Animal Biology; 9 (1): 29-40. [In Farsi].
Behrouzi-Rad, B.; Riahi, A.; Khaleghizadeh, A. (2002). Survey of biodiversity changes of waterfowls and waders in Selkeh and Siah-Keshim (Espand Class) International wetlands. Journal of Environment Studies; 29: 21-33. [In Farsi with English summary]. 
Elembergi, P. N.; Poeysae, H.; Sjoeberg, K. (1994). Relationship between species number, lake size and resource diversity in assemblages of breeding eater. J. Biol; 21: 75-84.
Firouz, E. (2000). Wildlife of Iran, Vertebrates. Iran University Press, Tehran, 491 pp.
Fretwell, S. D.; Lucas, H. L. (1970.) On territorial behavior and other factors influencing habitat distribution in birds. Acta Biotheoretica; 19:16-36.
Goss-Custard, J. (1975). The ecology of the Wash 3. Density related behaviour and the possible effects of the loss of feeding grounds on wading birds (Charadrii). Journal of Applied Ecology; 14: 721-739.
Goss-Custard, J. D.; jones, I. L. E.; Newberry, P. E. (1977). The ecology of the Wash. I. Distribution and Diet of wading birds (Charadrii). Journal of Applied Ecology; 14: 681-700.
Guareschi, S.; Abellan, P.; Laini, A.; Green, A. J.; Sanchez-Zapata, J. A.; Velassco, J.; Millan, A. (2011). Cross-taxon congruence in wetlands: Assessing the value of water birds as surrogates of macro invertebrate biodiversity in Mediterranean Ramsar sites. Ecological Indicators; 49: 204-215.
Khaleghizadeh, A.; Scott, D. A.; Tohidifar, M.; Musavi, S. B.; Ghasemi, M.; Sehhatisabet, M. A.; Ashoori, A.; Khani, A.; Bakhtiari, P.; Amini, H.; Roselaar, C.; Aye, R.; Ullman, M.; Nezami, B.; Eskandari, F. (2011). Rare Birds in Iran in 1980−2010. Podoces; 6(1): 1-48.
Krebs, J.Ch. (2001). Ecological Methodology, Published by Harper & Row publishers, London. Pp. 93-370.
Magurran, A.E. (2004). Measuring Biological Diversity. Oxford: Blackwell Publishing.
Mansoori, J. (2008). A Field Guide to the Birds of Iran. Farzaneh Publishing, Tehran. [In Farsi].
Mori, Y. N.; Sodhi, S.; Kawanishi, S.; Amagishi, S. Y. (2001). The effect of human disturbance and flock composition on the flight distances of water flow species. J. Ethol; 19: 115-119.
Mullarney, K. L.; Svensson, P.; J Grant, J.; Zetterström, D. (1999). Collins Bird Guide. HarperCollins, UK.
Naziri, F.; Ashoori, A.; Lampila, P. (2017). First record of Dusky Warbler, Phylloscopus fuscatus (Aves: Sylviidae), from Iran. Zoology in the Middle East; 63: 372-373.
Ohlmann, M.; Miele, V.; Dray, S.; Chalmandrier, L.; O’Connor, L.; Thuiller, W. (2019). Diversity indices for ecological networks: a unifying framework using Hill numbers. Ecology Letters; 1-11.
Porter, R.S.; Christensen, S.; Schiermacker-Hansen, P. (1996). Birds of the Middle East. Christopher Helm, an Important of A and C Black Publisher Ltd.
Scott, D.A. (2008). Rare birds in Iran in the late 1960s and 1970s. Podoces; 3(1/2): 1-30.
Scott, D. A.; Moravej-Hamadani, H.; Adhami-Mirhosseyni, A. (1975). The Birds of Iran. Iran Department of Environment, Tehran. (In Farsi, with Latin, English and French names)
Sinclair, A. R.; Nkwabi, A.; Mduma S. A.; Magige, F. (2014) Responses of the Serengeti avifauna to long-term change in the environment. Ostrich; 85(1): 1-11
Torres, R. (1995). Waterfowl community Structure of lagunasanto Domingo (Cordoba) during an annual cycle. Rev. ASOC. SCI. hitor. St. Tome; 26: 33-40.
Watkinson, A. R.; Sutherland, W. J. (1995). Source sinks and pseudo-sinks. Journal of Animal Ecology; 64: 126-130.
Yousefi, M.; Sheykhi Ilanloo, S.; Valizadegan, N.; Shokrane, M. (2015). Bird species richness in Bavanat County, north east of Fars province. Experimental Animal Biology; 14: 69-78. (In Farsi).