با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده کشاورزی و محیط ‏زیست، دانشگاه اراک، کد پستی 8349- 8- 38156، ایران‏

2 دبیر ناحیه یک اداره آموزش و پرورش اراک، اراک، ایران‏

چکیده

تنوع گونه­ای یکی از سطوح تنوع زیستی می‌باشد که انواع حیوانات و گیاهان مختلف را در بر می­گیرد. منطقه هفتادقله زیستگاهی با گونه‌های متنوع است که در مرکز کشور قرار دارد. این پژوهش به شناسایی گونه‌های جانوری دره­های امن‌چکاب و سیبک منطقه هفتادقله و هم‌چنین محاسبه شاخص‌های تنوع گونه­ای منطقه با استفاده از نرم‌افزار Ecological Methodology پرداخته است. در شناسایی و سرشماری جانوران از تصاویر ثبت‌شده از گونه‌های جانوری توسط دوربین تله­ای منطقه استفاده شد. شاخص‌های تنوع گونه­ای (غنا، هتروژنتی، یکنواختی) و تنوع درون زیستگاهی، بین زیستگاهی و منطقه­ای (γ،β،α) و شاخص تشابه موریستا برای تعیین میزان شباهت جانوران دره­های چکاب و سیبک برآورد و تحلیل شدند. نتایج نشان داد در منطقه هفتادقله 22 گونه ثبت شد که 11 گونه پرنده، 10 گونه پستاندار و یک گونه دوزیست می‌باشند. به‌طور کلی بیش‌ترین غنای گونه­ای مربوط به دره سیبک و کم‌ترین غنا مربوط به دره چکاب می‌باشد. طبق شاخص‌های هتروژنیتی و یکنواختی، روند کلی تغییرات تنوع گونه­ای در دره­های سیبک و چکاب ابتدا روند کاهشی و سپس افزایشی داشت. شاخص تشابه بین دره­های سیبک و چکاب معادل 98/0 است که نشان از تشابه زیاد گونه‌های جانوری بین دو دره می‌باشد. بیش‌ترین شاخص‌های تنوع آلفا، بتا و گاما متعلق به دره سیبک و کم‌ترین متعلق به دره چکاب است.

کلیدواژه‌ها

Ardakani, M.R. (2007). Ecology. University of Tehran Publications, P340. (in Farsi)
Ashori, A. H.; Khordpeir, N. (2009). Insect Ecology. University of Tehran Publications, P92. (in Farsi)
Bibi, F.; Ali, Z. (2013). Measurement of diversity indices of avian communities at Taunsa Barrage Wildlife Sanctuary, Pakistan, The Journal of Animal and Plant Sciences; 23(2): 469-474.
Booth, B.D.; Murphy, S.D.; Swanton, C.J. (2003). Weed ecology in natural and agricultural systems. CABI Publishing. P. 303.
DOE Markazi. (2010). Natural Features Atlas of Markazi Province. Publisher: NAQSH-E MANA by Order of Department of Environment Markazi. (in Farsi)
DOE Markazi. (2020). Report of census on the population of mammals in the Haftad-Gholleh protected area. http://markazi.doe.ir/Portal/.(in Farsi)
Ejtehadi, H.; Sepehri, A.; Akafi, H. (2009). Methods for measuring biodiversity indices, Ferdowsi University of Mashhad Publications, P228.
Jones, T.; Laughlin, T. (2009). Learning to measure biodiversity: Two agents based models that simulate sampling methods and provide data for calculating diversity indices.The American Biology Teacher; 71: 385-389.
Karami, M.; Ghadirian, T.; Faizolahi, K. (2012). The atlas of mammals of Iran. Department of Environment, Tehran. (in Farsi)
Kargar, F.; Zarkami, R.; Torkaman, J.; Farmandeh Bahri, A.R. (2017). The study of biodiversity of overwintering birds in different parts of Boujagh National Park (Guilan province). Journal of Animal Research (Iranian Jounal of Biology); 30(3): 353-364.(in Farsi)
Krebs, C.J. (2001). Ecological Methodology. New York: Harper & Row Publishers.
 Makhdom, M. (2005). Ecological Economics of Biodiversity, Translation, University of Tehran Publications, P175.
Ortega-Álvarez, R.; MacGregor-Fors, I. (2009). Living in the big city: Effects of urban land-use on bird community structure, diversity, and composition. Landscape Urban Plan; 90(3-4):189-195.
Shannon, C.E.; Wiener, W. (1949). The mathematical theory of communication. University of Illinois Press, Urbana, IL.
Sorace, A.; Visentin, M. (2007). Avian diversity on golf courses and surrounding landscapes in Italy. Landscape Urban Plan; 81(1-2): 81-90.
Speight, M.R.; Hunter, M.D.; White, A.D. (2008). Ecology of  Insects: Concepts and Applications. Blackwell Ltd Co. 579 pp.
Verhulst, J.; Báldi, A.; Kleijn, D. (2004). Relationship between land-use intensity and species richness and abundance of birds in Hungary. Agr. Eco. Environ; 104(3): 465-473.
Whittaker, R.H. (1972). Evolution and measurement of species diversity. Taxon, 21 (2/3): 213-251.
Yazdandad, H. (2011). Study of diversity and abundance of birds in aquatic ecosystems of Khorasan Razavi province, Journal of Animal Environment; 3(1): 45-58. (in Farsi)
Ziaie, H .(2008). A Fied Guide to the Mammals of Iran. Tehran, Publishers: Wildlife Reconnaissance Center, 419p. (in Farsi)