نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• کتایون صداقتی زاده ¹
• شاهرخ پاشایی‌راد ²
• رحیم غیورفر ³
• مسعود شیدایی ²

¹ دانشجوی ارشد دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، اوین، تهران

² هیات علمی دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، اوین، تهران

³ تهیات علمی موسسه گیاه پزشکی ایران، ولنجک، تهران

چکیده

به دلیل پراکندگی وسیع گونه Anacanthotermes vagans در استان گلستان، جمعیت‌های این گونه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بررسی های آماری نشان می‌دهد، سه کاراکتر M.H.index (نسبت بین طول آرواره بالا سمت چپ به طول سر تا قاعده آرواره بالا)، H.index (نسبت حداکثر عرض سر به طول سر تا قاعده آرواره‌های بالا) و W.PM (عرض پس چانه) هم در جمعیت موریانه‌های سرباز کوچک و هم در جمعیت موریانه‌های سرباز بزرگ کمترین ضریب تغییرات را دارا هستند. به منظور یافتن صفاتی که در جمعیت‌ها اختلاف معنی‌دار ایجاد کرده‌اند، آزمون واریانس تک عاملی (ANOVA) انجام گرفت. این نتایج نشان می‌دهد به غیر از دو کاراکتر L.H.S.M (طول سر تا قاعده آرواره‌های بالا) و H.INDEX (نسبت عرض سر به طول سر تا قاعده آرواره بالا) در بقیه کاراکترها بین جمعیت‌های موریانه‌های سرباز کوچک اختلاف معنی‌داری وجود دارد. در بین جمعیت‌های موریانه‌های سرباز بزرگ استان گلستان نیز دو صفت L.P (طول پیش گرده) و W.PM (عرض پس چانه) در بین جمعیت‌ها اختلاف معنی‌داری نشان می‌دهند (05 /0>P). در مرحله بعد تجزیه به عامل‌ها با استفاده از مؤلفه‌های اصلی انجام شد و پراکنش نقطه‌ای جمعیت‌ها بر اساس فاکتور اول و دوم رسم شد. با این روش، جمعیت‌های استان گلستان از جمعیت‌های خراسان تا حدودی جدا شدند. در نهایت برای بررسی قرابت بین جمعیت‌های مختلف گونه A.vagans و همین طور بررسی ارتباطات خویشاوندی این گونه با گونه‌های همجنس، درختچه‌های مربوطه به کمک روش تجزیه خوشه‌ای انجام پذیرفت. این بررسی نشان می‌دهد بیشترین نزدیکی و قرابت بین گونه‌های A. vagans و A.esmailii Ghayourfar وجود دارد.