با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه محیط‌زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

2 استادیار، گروه مدیریت بیابان، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

کل و بز (Capra aegagrus) یکی از پستانداران شاخص مناطق کوهستانی و صخره‌ای است که جمعیت آن به ‌دلیل تخریب زیستگاه در سطح ملی و بین‌ا‌لمللی کاهش یافته، به ‌نحوی که از سوی اتحادیه‌ جهانی‌ حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی در فهرست حیوانات آسیب‌پذیر قرار گرفته است. این پژوهش با هدف تعیین زیستگاه‌های بالقوه کل و بز با استفاده از شبکه عصبی پرسپترون چند لایه (MLP) در منطقه حفاظت شده کوه ‌بافق انجام شد. 196 نقطه (111 نقطه حضور و 85 نقطه عدم‌حضور گونه)، با بازدید‌های میدانی در طول پژوهش ثبت شد. لایه‌های اطلاعاتی انتخاب شده به‌عنوان متغیرهای مؤثر بر حضور و عدم‌حضور گونه شامل 18 متغیر از جمله درصد شیب، طبقات جهت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، تیپ‌های پوشش‌گیاهی، منابع آبی و متغیرهای توسعه انسانی (روستاها و جاده‌ها) هستند. نتایج نشان داد که متغیرهای محیطی تیپ ‌گیاهی ارس- بادام‌کوهی (Juniperus excelsa - Amygdalus scoparia) (23/11 درصد)، درصد شیب (42/10 درصد)، فاصله از جهت جنوبی (15/10 درصد)، فاصله از تیپ گیاهیهزارخار- درمنه- قیچ (Cousinia desertii- Artemisia sieberi -Zygophyllum eurypterum) (9/9 درصد)، ارتفاع از سطح دریا (63/9 درصد) و منابع آب (09/9 درصد) به‌عنوان مهم‌ترین متغیرهای موثر بر مطلوبیت زیستگاه کل و بز در کوه بافق تعیین شدند. میزان موفقیت کلی مدل در حدود 97/0 محاسبه شد. براساس یافته‌ها، 36 درصد وسعت منطقه حفاظت شده به‌عنوان زیستگاه مطلوب ارزیابی شد. نتایج نشان داد که با کاهش فاصله از جاده مطلوبیت زیستگاه کاهش می‌یابد. لذا پیشنهاد می‌شود از توسعه فعالیت‌های انسانی در محدوده زیستگاه‌های مطلوب پرهیز شود.

کلیدواژه‌ها

Ahmadi Dastjerdi, M.; Jahani, A.; Rezaee, H.; Goshtasb, H. (2018). Habitat suitability modelling of wild goat (Capra aegagrus) In Ghamishloo National Park Using Artificial Neural Networks.Journal of Animal Environment; 10(3):29-38. (In Persian).
Ashrafzadeh, M.R.; Naghipour, A.A.; Haidarian, M.; Khorozyan, I. (2019). Modeling the response of an endangered flagship predator to climate change in Iran. Journal of Natural Resources; 64(1): 39-51.
Ashrafzadeh, M.R.; Nazarian, A.R. (2018). Habitat suitability modelling for the Caspian Snowcock (Tetraogallus caspius), as a typical high-montane species. Journal of Natural Resources; 70(4): 745-756. (In Persian).
Bennett, A.F. (1999). Linkages in the landscape: the role of corridors and connectivity in wildlife conservation. Volume 1. IUCN.
Brito J. C.; Fahd S.; Geniez P.; Martinez-Freiria F.; Pleguezuelos J. M.; Trape J-F. (2011). Biogeography and conservation of viperids from North-West Africa: an application of Ecological Niche-Based Models and GIS.  Journal of Arid Environments; 75(11): 1029-1037.
Crooks, K.; Sanjayan, M. (2006). Connectivity Conservation (Conservation Biology). Cambridge: Cambridge University Press.
Doco, T. (2007). Modeling of species geographic distribution for assessing present needs for the ecological networks: case study of Fuji region and Tanzawa region, Japan. Degree of Master. International Institue for Geo-Information Science and Earth Observation Enschede; 1-112.
Ermini, L.; Catani, F.; Casagli, N. (2005). Artificial neural networks to landslide susceptibility assessment. Geomorphology; 66, 327-343.
Farashi, A.; Kaboli, M.; Momini, I. (2010). Habitat suitability modeling for wild goat (Capra aegagrus) in Kolah-ghazi National park. Journal of Natural Resources.; 63(1): 63-73. (In Persian).
Forman, R.T.T.; Deblinger, R.D. (2000). The ecological road-effect zone of a Massachusetts (USA) suburban highway. Conservation Biology; 14, 36-46.
Gavashelishvili, A. (2004). Habitat selection by East Caucasian tur (Capra cylindricornis). Biological Conservation;  120(3):391-398.
Gross, G.E.; Kneeland, M.C.; Reed, D.F.; Reich, R.M. (2002). GIS Based Habitat Models for Mountain Goats. Journal of Mammalogy; 83(1): 218-228.
Guisan, A.; Zimmermann, N.E. (2000). Predictive habitat distribution models in ecology. Ecological Modelling; 135: 147-186.
Harpham, C.; Dawson, C.W. (2005). The effect of different basis functions on a radial basis function network for time series prediction: A comparative study. Neuro computing; 69: 2161-2170.
Hoseini, S.M.; Riazi, B.; Shams Esfandabad, B.; Naderi, M. (2017). Habitat desirabllity evaluation of Capra aegagrus in Golestan. Journal of Animal Environment; 9: 9-16. (In Persian)
Lee, S.; Ryu, J.H.; Lee, M.J.; Won, J.S. (2006). The Application of artificial neural networks to landslide susceptibility mapping at Janghong, Korea. Mathematical Geology; 38(2): 199-220.
Madadi, M.; Salman Mahini, A.; Varasteh Moradi, H. (2018). Habitat suitability modeling of wild goat (Capra aegagrus) using Ecological Niche Factor Analysis in Golestan National Park. Journal of Animal Environment; 10(2): 13-22. (In Persian)
Menhaj, M. (2009). Fundamental of artificial neural networks. Amirkabir Press. (In Persian)
Minasny, B.; McBratney, A.B. (2002). The Neuro-m method for fitting neural network parametric pedotransfer functions. J. Soil Sci. Soc. Am; 66: 352-361.
Mirsanjari, M.M.; Sokhango, F. (2018). Habitat suitability modeling for Wild goat in Dena protected area by Maximum Entropy (MAXENT) model. Journal of Animal Environment; 10(2): 23-30. (In Persian)
Mokhtari, M.H.; Busu, I.; Mokhtari, H.; Zahedi, G.; Sheikhattar, L.; Movahed, M.A. (2013). Neural Network and Multiple Linear Regression for Estimating Surface Albedo from ASTER Visible and Near-Infrared Spectral Bands. Earth Interactions; 17(3): 1-20.
Morovati, M.; Karami, M.; Kaboli, M. (2014). Desirable areas and effective environmental factors of wild goat habitat (Capra aegagrus). International Journal of Environmental Research; 8(4): 1031-1040.
Mostafavi, M.; Alizadeh, A.; Kaboli, M. & karami, M. (2010). Spring and summer habitat of wild goat (Capra aegagrus) map in the Lar National Park. Journal of Natural Resources Science and Technology; 5(2): 111-121. (In Persian)
Omidi, M.; Kaboli, M.; Karami, M.; Salman Mahini, A. R. & Hasanzadeh Kiabi, B. (2010). Modeling Habitat Suitability Persian leopard (Panthera pardus saxicolor) using ecological niche factor analysis (ENFA) in Kolahghazi National Park, Isfahan. Journal of Science & Technology; 12(1): 137-148. (In Persian)
Peterson, A.T.; Papes, M.; Eaton, M. (2007). Transferability and model evaluation in ecological niche modeling. A comparison of GARP and Maxent; 30: 550-560.
Rahmati, Z.; Tarkesh Esfahani, M.; Pourmanafi, S.; Vahabi, M.R. (2015). Potential habitat modelling of Ferula ovina using artificial neural network in Fereydunshahr Region, Isfahan Province.Iranian Journal of Applied Ecology; 4(11): 41-52. (In Persian)
Ramazanzadeh, S.; Mansouri, J.; Dehdar Dargahi, M.; Shams Esfandabad, B. (2012). Spring Habitat Suitability Mapping of Gazella subguttrosa using ecological niche factor analysis (ENFA) in Salouk National Park. The first national conference on environmental protection and planning; March 3. Hamedan, Iran. (In Persian)
Ranjbar, N.; Hemami, M.; Tarkesh, M.; Shahgholian, J. (2016). Seasonal assessment of habitat suitability of the wild goat (Capra aegagrus) in mountainous areas of Kolah-Qazi National Park using maximum entropy approach.Iranian Journal of Applied Ecology; 5(16): 69-83. (In Persian).
Shams, B.; Karami, M.; Hemami, M.R. (2010). Habitat associations of wild goat in central Iran: implications for conservation. European journal of wildlife research; 56: 883-894.
Sarhangzadeh, J.; Karimian, A.A.; and Akbari, H. (2018). Prediction leopard Panthera pardus saxicolor) habitat suitability in Kouh-e- Bafgh Protected Area.Journal ofAnimal Environment; 10(1): 1-8. (In Persian)
Sarhangzadeh, J.; Iran Nejadparazi, M.H.; Mosleh Arani, A and Akbari, H. (2017). Study of quantitative and qualitative condition and establishment conditions of juniper in Bafgh protected area. Iran Iron Ore Company-Bafgh, Yazd Province. (In Persian)
Sarhangzadeh, J.; Yavari, A. R.; Hemami, M. R.; Jafari, H. R.; Shams-Esfandabad, B. (2011). Habitat suitability modeling for wild life in the arid Lands, Case study: wild goat (Capra aegagrus) in Kouh-e- Bafgh protected area. Journal of Arid Biome;1(3): 38-50.
Tarkesh, M.; Jetshcke, G. (2012). Comparison of six correlative models in predictive vegetation mapping on a local scale. Environmental and Ecological statistics; 19 (3): 437-457.
Weinberg, P.; Jdeidi, T.; Masseti, M.; Nader, I.; de Smet, K. & Cuzin, F. (2008). Capra aegagrus. The IUCN Red List of Threatened Species (2008): e.T3786A10076632. http://dx.doi.org/ 10.2305/ IUCN.UK. (2008). RLTS.T3786A10076632.en. Accessed 15th September 2019.
Yilmaz, I. (2009). Landslide susceptibility mapping using frequency ratio, logistic regression, artificial neural networks and their comparison: A case study from Kat landslides (Tokat-Turkey). Computers and Geosciences; 35: 1125-1138.
Ziaie, H. (2008). A field guide to the mammals of Iran. Tehran: Department of the Environment. (In Persian)