نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ایمان گوهری ¹
• شاهرخ پاشایی راد ²
• شاهرخ نویدپور ³
• ساناز مولایی بیرگانی ¹

¹ دانشجوی کارشناس ارشد گروه علوم جانوری، دانشگاه پیام‌نور

² عضو هیئت علمی، دانشگاه شهید بهشتی

³ عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی، کرج

چکیده

عقرب گزیدگی از جمله مشکلات جامعه پزشکی ماست، ولی آن­چه به این موضوع اهمیت می­دهد ترس و هراسی است که مردم از این جانور دارند. متأسفانه آمار دقیق و درستی در رابطه با خطر گزش این جانور در اختیار نیست تا براساس آن بتوان گفت مشکل عقرب گزیدگی در جامعه ما مربوط به چه نوع عقربی است و چه نوع جایگاهی در رده­بندی عاملین مرگ دارد که بتوان اقدام به تهیه آنتی‏ونوم مونووالان مربوط به هر عقرب کرد؛ آنچه مسلم است این است که وجود این مشکل در مناطق جنوب و غرب کشور به­ویژه در فصل گرما غیرقابل انکار است. با توجه به اهمیت عقرب‏ها از نظر پزشکی و سلامت انسان‏ها و نیز نظر به کمبود مطالعات فونی و تاکسونومیک عقرب‏ها در ایران این مطالعه به شناسایی عقرب‏های استان ایلام، فراوانی گونه‏ها و توزیع جغرافیایی آن  پرداخته است. در این تحقیق ابتدا استان ایلام بر اساس موقعیت جغرافیایی، گستره­ عقرب‏گزیدگی­، نوع آب­و هوا وتحقیقات محلی به 14 منطقه نمونه‏برداری تقسیم شد. نمونه­ها با استفاده از کلید­های شناسایی معتبر نظیر نویدپور (2008)، تشخیص داده شدند، فراوانی گونه­های عقرب در هر منطقه آب‏وهوایی نشان داده شد ونقشه توزیع جغرافیایی آن­ها با استفاده از نرم‏افزار GIS تهیه شد. از 390 عقرب صید شده سه خانواده و 10 گونه شامل عقرب­های Hottentotta  saulcyi (07/23 درصد)، Compsobuthus  matthiesseni (07/13 درصد)، Mesobuthus  eupeus (56/22 درصد)، Hemiscorpius  lepturus (3/12 درصد)، Androctonus  crassicauda (1/4 درصد)، Orthochirus  iranus (94/7 درصد)، Scorpio  maurus (56/2 درصد)، Buthacus macrocentrus (33/3 درصد)، Odontobuthus  bidentatus (02/1 درصد) و Razianus  zarudnyi (87/4 درصد) شناسایی شد.

کلیدواژه‌ها

• عقرب
• استان ایلام
• بوتیده
• همی¬اسکورپیده
• اسکورپیونیده