با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، گروه محیط زیست، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه ‏آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

2 استادیار، گروه محیط زیست، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد ‏اسلامی، اصفهان، ایران

چکیده

جوامع کف‌زی به‌عنوان دومین و سومین سطح غذایی، مورداستفاده آبزیان قرار گرفته و می‌توانند به‌عنوان نمایه‌ای از میزان کل تولید و شاخصی برای کیفیت آب محسوب گردند. هدف از این تحقیق، بررسی تغییرات تنوع و تراکم ماکروبنتوزها در بخشی از رودخانه زاینده‌رود در چهار فصل سال 1396 و استفاده از آن‌ها برای تعیین شرایط کیفی آب رودخانه می‌باشد. به این منظور شش ایستگاه نمونه‌برداری در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی انتخاب و در هر ایستگاه با سه تکرار، نمونه‌برداری از رسوب انجام شد. شناسایی نمونه‌ها با استفاده از استریومیکروسکوپ دوچشمی و کلیدهای شناسایی فون بنتیک انجام شد. در نهایت، نه خانواده متعلق به هفت راسته شناسایی گردید که در میان آن‌ها Monhysteridae  و Oligochaeta و Hirudinea بیشترین میزان غالبیت را داشتند. همه فصول و ایستگاه‌ها بر اساس شاخص ASPT، در رده آلودگی آلی شدید قرار دارند. بر اساس نتایج شاخص EPT، در فصل بهار، کیفیت آب در رده خوب ارزیابی گردید. تابستان و پاییز در رده فقیر و زمستان در رده ضعیف قرار گرفت. شاخص شانون وینر برای همه فصول در طبقه کیفی آلودگی متوسط و کلیه ایستگاه‌های مورد مطالعه هم در ردیف آلودگی زیاد قرار گرفتند. همه فصول مورد مطالعه براساس شاخص BMWP در ردیف آلودگی متوسط قرار دارند. در ایستگاه‌های ۱ و ۳، آب دارای کیفیت پایین ارزیابی گردید و مابقی ایستگاه‌ها در ردیف آلودگی متوسط قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها

Arslan, N.; Salur, A.;  Kalyoncu, H.;  Mercan, D.;  Barişik, B.;Odabaşi, D. A. (2016). The use of BMWP and ASPT indices for evaluation of water quality according to macroinvertebrates in Küçük Menderes River (Turkey). Biologia; 71(1): 49-57.
Babaei, H.; Araghinejad, S.; Hoorfar, A. (2013). Developing a new method for spatial assessment of drought vulnerability (case study: Zayandeh‐R ood river basin in Iran). Water and Environment Journal; 27(1): 50-57.
Cai, L.;  Ma, L.;  Gao, Y.;  Zheng, T.; Lin, P. (2002). Analysis on assessing criterion for polluted situation using species diversity index of marine macrofauna. Journal of Xiamen University. Natural science; 41(5): 641-646.
Coimbra, C.;  Graça, M.; Cortes, R. (1996). The effects of a basic effluent on macroinvertebrate community structure in a temporary Mediterranean river. Environmental Pollution; 94(3): 301-307.
Dastgerdi, H.E.;  Ebrahimi, E.; Fakheran, S. (2017). Impacts of Zayandehroud Dam on the Macro-benthic Invertebrate and Water Quality of Zayandehroud River using BMWP and ASPT Biological Indices. Iranian Journal of Applied Ecology; 6(2): 55-67.
Ebrahimi, E. P. Z., A.R. (2015). The Effect of Drought on the Diversity and Frequency of Benthic Macroinvertebrates: A Case Study of Zayandeh Rud River, Isfahan, Iran,. International Bulletin of Water Resources and Development. ; 3(9): 1-15. (in Persian)
Ebrahimnezhad, M. (2004). Diversity and abundance of Macrobenthoses and biological indices of Zayandehrood River. Iranian Journal of Biology; 15(3): 31-42. (in Persian)
Esmaieli, F.; Khalfeh Nilsaz, M.;  Sabzalizade, S.; Jahani, N. (2009). Study on the Ecological Status of the Shadegan by Bentic Fone. Marine Biology; 1(2): 67-81.
Fathi, P.; Ebrahimi, E.; Esmaeili, A.;Mirghafari, N. (2016). Bioassessment of Choghakhor Wetland using Benthic Macroinvertebrates. Iranian Journal of Applied Ecology; 5(15): 77-90. doi:10.18869/acadpub.ijae.5.15.77
Ghane, A., Ahmadi, M.R.; Esmaili, A.; Mirzajani, A. (2006). Bioassessment of Chafrood River-Guilan Province, Northern Iran Using Macrobenthic Community Structure. Journal of Water and Soil Science; 10(1).
Jalili, M.; Rezai Marnani, H. (2013). An Investigation on Macrobenthic Fauna of Kish Coastal Waters. Journal of Oceanography; 3(12): 1-9.
Kamali, M.; Esmaeili Sari, A. (2009). Bioassessment of lasem river (Amol, Mazandaran), using macroinvertebrates community structure. Journal of Biology Science; 3(1): 51-61.
Luo, X.;  Sun, K.;  Yang, J.;  Song, W.; Cui, W. (2016). A comparison of the applicability of the Shannon-Wiener index, AMBI and M-AMBI indices for assessing benthic habitat health in the Huanghe (Yellow River) Estuary and adjacent areas. Acta Oceanologica Sinica; 35(6): 50-58.
Margalef, R. (1958). Information theory in biology. General Systems Yearbook; 3: 36-71.
Mason, C.F. (2002). Biology of freshwater pollution: Pearson Education.
Mollazadeh, N. (2013). Survey of Rivers Water Quality via Macro benthos Community Case study: Zayandeh Rood. Proceedings of 6th International Conference on Water Resources and Environment Research.
Mollazadeh, N. (2014). Bioassessment of Marbor Stream quality via biological index of macro-benthos fauna. Wetland Ecobiology; 6(1): 47-56.
Mollazadeh, N.; Moattar, F.; Karbassi, A.; Khorasani, N. (2013). Distribution of metals, chemical partitioning, pollution and origins in riverbed sediment. World Applied Sciences Journal; 21(5): 674-680.
Nabinejad, A. (2018). Aquatic Birds' Serology in Zayndeh Rood River for NDV and AIV. Iranian Journal of Allergy, Asthma & Immunology; 17
Naderi Jelodar, M.H.; Naderi, M.S.; Bagherpour, H.R. (2018). Changes of Richness and density of Macroinvertebrates Fauna in Polour Region, Haraz River (Northern Iran) Affected by Trout Farm Wastewater. Wetland Ecobiology; 9(4): 101-115.
Nemati, M. (2007). Water quality zoning and diversity macrobenthozes in zayandehrud river. M.Sc. Thesis, Natural Resources Faculty, University Technology, Isfahan. 124p. (in Persian)
Nezami, S.; Khara, H. (2005). Investigation on drought effects on diversity, frequency and distribution of benthic fauna in Amirkelayeh Wetland Iranian scientific fisheries journal; 14(3): 141-157.
Paisley, M.; Trigg, D.; Walley, W. (2007). Revision and testing of BMWP scores. Paper presented at the Final report SNIFFER project WFD72a. Scotland and Northern Ireland Forum for Environmental Research (SNIFFER), Edinburgh.
Pielou, E.C. (1976). Ecological diversity. New York.
Pinto, B.; Araujo, F.; Hughes, R. (2006). Effects of landscape and riparian condition on a fish index of biotic integrity in a large southeastern Brazil river. Hydrobiologia; 556(1): 69-83.
Romero, K.C.; Del Río, J.P.; Villarreal, K.C.; Anillo, J.C.C.; Zarate, Z.P.; Gutierrez, L. C.; Franco, O.L.; Valencia, J.W.A. (2017). Lentic water quality characterization using macroinvertebrates as bioindicators: An adapted BMWP index. Ecological Indicators; 72: 53-66.
Rosenberg, D.M.; Resh, V.H. (1993). Freshwater Biomonitoring and Benthic Macroinvertebrates. (1st ed.): Springer US.
Safavi, H.R.;  Esfahani, M.K.; Zamani, A.R. (2014). Integrated index for assessment of vulnerability to drought, case study: Zayandehrood River Basin, Iran. Water resources management; 28(6): 1671-1688.
Salemi, H.R.; Rust, H.M. (2005). An Overview of the Hydrology of the Zayandeh Rud Basin, Iran. Journal of Water and Wastewater (parallel title); Ab va Fazilab; 15(2): 2-13. (in Persian)
Sanayei, Y.; Ismail, N.; Talebi, S. (2009). Determination of heavy metals in Zayandeh Rood river, Isfahan-Iran. World Applied Sciences Journal; 6(9): 1209-1214.
Shapouri, M.; Zolriasatein, N.; Azarbad, H. (2010). Quick assessment of gorganrood river water quality based on biotic indices. Journal of Sciences and Techniques in Natural Resources; 6(3): 115-130.
Stefanidis, K.; Panagopoulos, Y.; Mimikou, M. (2016). Impact assessment of agricultural driven stressors on benthic macroinvertebrates using simulated data. Science of The Total Environment; 540: 32-42.
Tabatabaie, T.; Amiri, F.; Pazira, A.; Mombaini, S. (2010). Study the structure and diversity of the macrobenthic communities in helleh river. Journal of Marine Biology & Oceanography; 2(1): 37-46.
Tran, T.T.; Le, H.D.; Ngo, X.Q. (2018). Comparison of the Shannon-wiener, Ambi, and M-AMBI index for Assessing Sediment Ecological Quality in Organic Shrimp Farming Ponds, Nam Can District, Ca Mau Province.
Washington, H. (1984). Diversity, biotic and similarity indices: a review with special relevance to aquatic ecosystems. Water Research; 18(6): 653-694.
Wright, J.F.; Sutcliffe, D.W.; Furse, M.T. (2000). Assessing the biological quality of fresh waters. RIVPACS and other techniques. Freshwater Biological Association, Ambleside, England.
Živić, I.; Marković, Z.; Filipović‐Rojka, Z.; Živić, M. (2009). Influence of a trout farm on water quality and macrozoobenthos communities of the receiving stream (Trešnjica River, Serbia). International Review of Hydrobiology; 94(6): 673-687.