با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری، گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

2 کارشناس، گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

حوضه اصفهان و سیرجان با دارا بودن 18 گونه ماهی، تنوع نسبتاً مناسبی از ماهیان را در بین حوضه­های آبریز محصور ایران دارد. در مطالعات پیشین حضور یک گونه از خانواده گورخرماهیان Aphaniidae در این حوضه به ثبت رسیده بود. اما به‌تازگی گزارشی از حضور گونه­ Esmaeilius vladykovi براساس شواهد ریخت‌شناسی از این حوضه به ثبت رسیده است که نیاز به بررسی بیش‌تر دارد. به همین منظور با دستگاه الکتروفیشر و ساچوک از محل تیپ E. isfahanensis، E. vladykovi و حوض ماهی (جایی که حضور گونه جدید از آن گزارش شده است) نمونه برداری به عمل آمد. پس از استخراج DNA از نمونه­ها، ژن COI آن‌ها در دستگاه ترموسایکلر تکثیر و سپس تعیین توالی شد. در ادامه توالی‌های گونه‌های دیگر این خانواده از بانک ژن NCBI دریافت شد. سپس با استفاده از نرم‌افزار IQTREE بهترین مدل تکاملی انتخاب و درخت تبارشناسی ترسیم شد. نتایج حاصل از ترسیم درخت تبارشناسی نشان داد حداقل نُه گونه معتبر از خانواده گورخرماهیان در ایران حضور دارد. علاوه بر این با توجه به قرارگرفتن نمونه­های روستای حوض ماهی در خوشه نمونه‌های صیدشده از محل تیپ گونه E. vladykovi، حضور این گونه در حوضه اصفهان و سیرجان تأیید گردید. هم‌چنین با توجه تمایز ژنتیکی اندک مشاهده‌شده بین جمعیت حوضه مذکور و کارون، احتمال داده شد این گونه توسط مردم محلی به حوضه فوق منتقل شده باشد.

کلیدواژه‌ها

Alavi-Yeganeh, M.S.; Keivany, Y.; Seyfabadi, J.; Kazemi, B.; Wallis, G. P. (2014). Taxonomic validity and phylogenetic relationships of a newly-described tooth-carp, Aphanius mesopotamicus Coad, 2009 (Teleostei: Cyprinodontidae). Zootaxa.; 3780: 594-600.
Betancur, R.R.; Wiley, E.O.; Arratia, G.; Acero, A.; Bailly, N.; Miya, M.; Orti, G. (2017). Phylogenetic classification of bony fishes. BMC evolutionary biology; 17: 1-40.
Coad, B. (2009). A new species of tooth-carp, Aphanius mesopotamicus, from Iran and Iraq (Actinopterygii, Cyprinodontidae). Zookeys.;31:149-157.
Coad, B.W. (1998). Systematic biodiversity in the freshwater fishes of Iran. Italian Journal of Zoology.; 65: 101-108.
Coad, B.W. (1980). A re-description of Aphanius ginaonis (Holly, 1929) from southern Iran (Osteichthyes: Cyprinodontiformes). Journal of Natural History; 14: 33-40.
Coad, B.W. (1991). Fishes of the Tigris-Euphrates Basin: a critical checklist. Syllogeus; 68: 1-49.
Coad, B.W. (1995). Freshwater Fishes of Iran. Acta Scientiarum Naturalium Academiae Scientiarum Bohemicae, Brno, 29 (1): 1-64.
Coad, B.W. (2005). Endemicity in the freshwater fishes of Iran. Iranian Journal of Animal Biosystematics, 1 (1): 1-13.
Coad, B.W. (2010). Freshwater fishes of Iraq. Sofia and Moscow Pensoft.; 1-275.
Eschmeyer, W.N.; Fricke, R.; van der Laan, R. (2022). Catalog of Fishes: Genera, Species, References. http://researcharchive.calacademy.org/research/ichthyology/catalog/fishcatmain.asp). Catalog of Fishes electronic version. doi:10.11646/zootaxa.3882.1.1
Freyhof, J.; Yoğurtçuoğlu, B. (2020). A proposal for a new generic structure of the killifish family Aphaniidae, with the description of Aphaniops teimorii (Teleostei: Cyprinodontiformes). Zootaxa.; 4810: 421-451.
Freyhof, J.; Kaya, C.; Ali, A. (2021). Chapter 35: A critical checklist of the inland fishes native to the Euphrates and Tigris Drainages. In: Jawad, L. A. (ed.): Tigris and Euphrates Rivers: their environment from headwaters to mouth, pp. 815-854; Cham (Springer).
Freyhof, J.; Weissenbacher, A.; Geiger, M. (2017). Aphanius kruppi, a new killifish from Oman with comments on the A. dispar species group (Cyprinodontiformes: Aphaniidae). Zootaxa.; 4338: 557-573.
Jouladeh-Roudbar, A.; Ghanavi, H.R.; Doadrio, I. (2020). Ichthyofauna from Iranian freshwater: annotated checklist, diagnosis, taxonomy, distribution and conservation assessment, Zoological Studies.; 59: 0d.
Jouladeh-Roudbar, A.; Vatandoust, S.; Eagderi, S.; Jafari-Kenari, S.; Mousavi-Sabet, H. (2015). Freshwater fishes of Iran.; an updated checklist. AACL Bioflux.; (8): 855-909.
Kumar, S.; Stecher, G.; Tamura, K. (2016). MEGA7: molecular evolutionary genetics analysis version 7.0 for bigger datasets. Molecular biology and evolution; 33: 1870-1874.
Larkin, M.A.; Blackshields, G.; Brown, N.P.; Chenna, R.; McGettigan, P.A.; McWilliam, H.; Valentin, F.; Wallace, I.M.; Wilm, A.; Lopez, R.; Thompson, J.D. (2007). Clustal W and Clustal X version 2.0. Bioinformatics; 23: 2947-2948.
Miller, SA.; Dykes, D.; Polesky, H. (1988). A simple salting out procedure for extracting DNA from human nucleated cells. Nucleic Acids Research.; 16: 1215-1215.
Nelson, J.; Grande, T.; Wilson, M. (2016). Fishes of the World, Fifth Edition.
Rambaut, A. (2009). FigTree v1.5. http://tree.bio.ed.ac.uk/software/figtree.
Silvestro, D.; Michalak, I. (2012). RaxmlGUI: a graphical front-end for RAxML. Organisms Diversity & Evolution 12: 335-337.
Teimori, A.; Esmaeili, H.R.; Hamidan, N.; Reichenbacher, B. (2020). Comment on “A proposal for a new generic structure of the killifish family Aphaniidae, with the description of Aphaniops teimorii (Teleostei: Cyprinodontiformes)” by Jörg Freyhof & Baran Yoğurtçuoğlu, Zootaxa (July 2020) 4810 (3): 421-451. FishTaxa.; 17: 15-16.
Ward, R.D.; Zemiak, T.S.; Innes, B.H.; Last, P.R.; Hebert, P.D.N. (2005). DNA barcoding Australia’s fish species. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences.; 360: 1847-1857.