با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه اراک، ‏اراک، ایران

2 دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اراک، ‏اراک، ایران

3 استادیار، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه اراک، اراک، ایران

4 دانشیار، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه اراک، اراک ایران

چکیده

 کنه­ها ناقل عوامل عفونت‌زا به  انسان­ها و حیوانات و ناقل بیماری‌هایی انگلی و ویروسی همچون تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو هستند. هدف از این مطالعه شناسایی صفات مورفومتریک با ارزش برای افتراق گونه­های راسته­ی Ixodida با استفاده از روش‌های مورفوبیومتریک است. برای این منظور 186 عدد کنه از خانواده آرگازیده که متعلق به دو جنس آرگاس و اورنیتودوروس، شامل گونه­های Argas persicus، A. reflexus و Ornithodoros lahorensis شناسایی شدند. 413 عدد کنه نیز از خانواده ایکسودیده که متعلق به سه جنس و پنج گونه شامل Rhipicephalus sanguineus، R. turanicus، Hyalomma anatolicum، H. asiaticum،Haemaphysalis sulcata  جمع‌آوری و با استفاده از چندین کلید شناسایی معتبر تشخیص داده شدند. بررسی میزان تنوع گونه­ای و فراوانی کنه­ها­ی دامی در همه گروه سنی و از هر دو جنس در نشخوار کنندگان شامل گاو، گوسفند و بز نیز انجام شد. برای این منظور، 20 ایستگاه در منطقه مشهد میقان انتخاب و نمونه­گیری به صورت ماهیانه و در طول یک سال از فروردین‌ماه تا اسفندماه 1395 انجام شد. در مجموع تعداد 18 پارامتر مورفوبیومتری با استفاده از استریومیکروسکوپ، تعیین و مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده­ها پس از کدگذاری به روش PCA و با استفاده از  نرم‌افزارSPSS  (نسخه 16) مورد تحلیل و با استفاده از نرم‌افزار MVSP به روش­های UPGMA،PCO  و PCA  آنالیز و سپس درختچه و نمودار مربوطه رسم شد. در آنالیز PCA صفات مورفوبیومتری در مجموع چهار مؤلفه به­دست آمد که 91 درصد کل واریانس را توجیه نمود. آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه اختلاف معنی‌داری را در بین بیشتر صفات با یکدیگر نشان داد.

کلیدواژه‌ها

Abdel-Shafy, S.) 2005 .(Scanning electron microscopy and comparative morphology of argasid larvae (acari: ixodida: argasidae) infesting birds in Egypt. Acarologia; 45(1): 3-12.
Abdel-Shafy, S.; Habeeb, S. M.; Amira, H.; Namaky, E.; Hala, A.; Abou-Zeina, A. (2013). Scanning electron microscopy of nymphal and larval stages of the cattle tick Rhipicephalus (boophilus) annulatus (say) 1821 (acari: ixodidae). Global Veterinaria; 10(1): 01-08.         
Abdel-Shafy, S.; Amira, H.; Namaky, E.; Fathia, H.; Khalil, M. (2011). Scanning electron microscopy and morphometrics of nymphand larva of the tick Hyalomma impressum (Acari: Ixodidae). Parasitol Res; 109: 1509-1518.
Abdel-Shafy, S. (2007). Scanning electron microscopy and comparative morphology of hyalommaanatolicum excavatum, h. dromedarii and h. marginatum marginatum (acari: ixodidae) based on larvae. Acarologia;  56: 19-31.
Adler, S.; Feldman-Muhsam, B. (1948). A note on the genus Hyalomma Koch in Palestine. Parasitol; 39: 95–101.
Apanaskevich, D. A.; Horak, I. G. (2005) The genus Hyalomma Koch, 1844. ΙΙ. Taxonomic status of H. (Euhyalomma) anatolicum Koch, 1844 and H. (E.) excavatum Koch, 1844 (Acari: Ixodidae) with redescriptions of all stages. Acarina;13(2): 181-197.
Arthur, D. R.; Snow, K. (1966). The significance of size in the immature stages of the Ixodoidea. Parasitology; 56: 391-397.
Barker, S. C.; Walker, A. R. (2014). Ticks of Australia-The species that infest domestic animals and humans. Zootaxa; 3816 (1): 001-144.
Beati, L.; Keirans, J. E. (2001). Analysis of the systematic relationships among ticks of the genera Rhipicephalus and Boophilus (acari: ixodidae) based on mitochondrial 12s ribosomal dna gene sequences and morphological characters. J. Parasit; 87(1): 32–48.
Cwilich, R.; Hadani, A. (1963). Inter-specific hybridization of ticks of the genus Hyalomma. Acta Tropica; 20, 178-180.
Dantas-Torres, F.; Stefania Latrofa, M.; Annoscia, G.; Giannelli, A.; Parisi, A.; Otranto, D. (2013). Morphological and genetic diversity of Rhipicephalus sanguineus sensu lato from the New and Old Worlds. Parasites & Vectors; 6:213.
Delpy, L. (1936a). Description de Hyalomma dromedarii (Koch 1884) morphologie de la larve et de la nymphe. Ann Para sitol Hum Comp; 14(6): 481–486.
Delpy, L. (1936b). Sur la teratology du sousgenre Hyalomma (Koch 1884) Ann Parasitol Hum Comp; 4(1): 48–54.
Eskandari, M.; Ahmadi, N.; Bahadoran, M.; Yousefi, H.; Abtahi, S. M. (2020). Frequency Estimation of the Ixodidae Ticks of Babesian Carrierand Determination of the Frequency of Human and Animal Contamination to Babesiosis in the Miankooh District of  Chaharmahal va Bakhtiari Province, Iran, in 2017. J. Isfahan Med Sch; 38(591): 664-669.
Fayazkhoo, F.; Zahirian, A. M.; Telmadarraiy, Z. (2017). Distribution and Seasonal Activity of Hard Ticks (Acari: Ixododae) Infesting Domestic Ruminants in Famenin County, Hamadan Province, Iran; 24(85): 221-228.
Hoogestral, H.; Valdez, R. (1980). Tick (Ixodoidae) from wild sheep and goats in Iran and         medical and veterinary implications. Fielidiana Zool; 6:1-16.
Hoogstraal, H. (1956). African Ixodoidea. I. Ticks of the Sudan (with special reference to Equatoria Province and with preliminary reviews of the genera Boophilus, Margaropus and Hyalomma).
Hoogstraal, H.; Kaiser, M.N. (1959). Observation on Egyptian Hyalomma ticks (Ixodoidea, Ixodidae).5. Biological notes and differences in identity of H. anatolicum and its subspecies anatolicum Koch and excavatum Koch, among Russian and other workers. Identity of H. lusitanicum Koch. Ann  Entomol. Soc. American; 52(3), 243-261.
Hosseini-Chegeni, A.; Dalimi, A.; Abdigoudarzi, M. (2011). Morphometric Study on Male Specimens of Hyalomma anatolicum (Acari: Ixodidae) in West of Iran. Iranian Journal of Arthropod-Borne Dis; 5(2): 23-31.
Hosseini-Chegeni, A.; Hosseini, R.; Abdigoudarzi, M.; Telmadarraiy, Z.; Tavakoli, M. (2015). Additional records of Hyalomma marginatum rufipes Koch, 1844 (Acari: Ixodidae) in southwestern and southern Iran with a molecular evidence.  Iran J.Anim. Biosystem (IJAB); 11(1): 79-89.
Hosseini-Chegeni, A.; Hosseini, R.; Telmadarraiy, Z.; Abdigoudarzi, M. (2019). The Iranian Hyalomma (Acari: Ixodidae) with molecular evidences to understand taxonomic status of species complexes. Persian J. Acarol; 8(4): 291-308.
James, H.; Oliver, Jr. (1989). Biology and systematics of ticks (acari: ixodida). Annu. Rev. Eeol, Syst; 20:397- 430.
Kaiser, M.; Hoogstraal, H. (1964). The Hyalomma ticks (Ixodoidea, Ixodidae) of Pakistan, India, and Ceylon, with keys to subgenera and species.  Acarologia; 6(2): 257-286.
Keirans, J.E. Order Ixodida. In: Kerantz, GW. and walter D.E. (eds) (2009) A manul of acarology, 3rd ed, Texas tech University Press: 111-123.
Khodaverdi Azghandi, M.; Razmi, Gh.R. (2015). Identification of Babesia and Theileria species in goats and ticks with smear observation and molecular examination in Mashhad, Khorasan Razavi province, Iran, Journal of Veterinary Research; 70, 1:1-5.
Mayr, E. (1991). Principle of Systematic Zoology: McGrawHill Incorporation.
Mazlum, Z. (1971). The Mite Found in Iran, Geographical Distribution, Activity Seasons and Hosts; 27(1).
Mazlum, Z. (1968). Hyalomma asiaticum asiaticum Schulze and Schlottke, 1929. Its distribution, hosts, seasonal activity, life cycle and role in transmission of bovine theileriosis in Iran. Acarologia; 10(3): 437-442.
Mohammadi, J.; Ghavamim M. B.; Mohammadi, M. (2013). Investigation of phenotypic variation and Borrelia infection in different populations of Ornithodorus toluzan mites in Zanjan province. J. Zanjan Med. Sci; 21(87): 83-93.
Nabian, S.; Rahbari, S. (2008). Occurrence of soft and hard ticks on ruminants in zagros mountainous areas of iran. Iranian J Arthropod-Borne Dis; , 2(1): 16-20.
Rahmani, H.; Sabouri, A.; Haji Ghanbar, H. R. (1391). Morphology, Biology, and Classification. University of Zanjan, First Edition.Service M. W (2001) Encyclopedia of arthropod-transmitted infections of man and domesticated animals. CABI Publishing.
Rajaei, F.; Vazirianzadeh, B.; Hamidinejat, H.; Jahanifard, E.; Nasiri, H. (2019). Biodiversity and Geographical Distribution of the Ticks in Ahvaz, Southwest of Iran, 2018. JHRC; 5(3): 61-72.
Tavakoli, M.; Hosseini-Chegeni, A.; Mehdifar, D. (2012) Occurrence of morphologic variability in tick Hyalomma anatolicum anatolicum (Acari: Ixodidae). Iran. J. Vet. Res; 6(3): 177-185.
Veríssimo, C. J.; Nicolau, C.V.J.; Cardoso, V. L.; Pinheiro, M. G. (2002). Haircoat characteristics and tick   infestation on gyr (zebu) and crossbred (holstein x gyr) cattle.  Arch. Zootec; 51: 389- 392.
Walker, A. R.; Bouattour, A.; Camicas, J. L.; Estrada-Peña, A.; Horak, I.G.; Latif, A.A.; et al (2003). Ticks of domestic animals in africa: a guide to identification of species. Bioscience Reports, the University of Edinburgh.