با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

2 دانشیار، گروه تنوع زیستی و ایمنی زیستی، پژوهشکده محیط زیست ‏و ‏توسعه پایدار، سازمان حفاظت محیط زیست، تهران، ایران ‏

3 گروه محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی، دانشکده‎ ‎محیط‎ ‎زیست،‎ ‎سازمان‎ ‎حفاظت‎ ‎محیط‎ ‎زیست،‎ ‎کرج، ایران

4 مدیر کل، اداره کل محیط زیست استان سمنان، سمنان، ایران

5 معاون، اداره کل محیط زیست استان سمنان، سمنان، ایران

6 رئیس ذخیره‌گاه زیست‌کره توران، اداره کل محیط زیست استان سمنان، ‏سمنان، ایران

7 دانشجوی کارشناسی، محیط‎ ‎زیست،‎ ‎ارزیابی و آمایش سرزمین،‎ ‎دانشکده ‏شیلات و محیط زیست،‎ ‎دانشگاه‎ ‎علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ‏گرگان،‎ ‎ایران

چکیده

پرندگان دارای کارکرد­های بیشماری در بوم‌سازگان‌ها هستند، اما به دلیل فعالیت­های انسانی، در معرض تهدیدات مختلفی مانند تغییرات اقلیمی، تغییرات کاربری اراضی و شکار غیرقانونی قرار دارند. مناطق حفاظت‌شده ابزارهای مهمی برای حفاظت از تنوع زیستی پرندگان هستند این در حالی است که حتی تنوع و توزیع پرندگان در این مناطق ناشناخته مانده است. در مطالعه حاضر غنای پرندگان و گونه‌های زادآور پارک ملی توران طی سال‌های 1398 تا 1400 بررسی شد. بر اساس نتایج حداقل 92 گونه پرنده در این پارک زیست می‌کنند. همچنین شواهد قطعی از زادآوری 33 گونه پرنده در پارک به دست آمد. از گونه‌های ثبت شده در پارک ملی توران دو گونه عقاب شاهی و هوبره آسیایی در طبقه "آسیب‌پذیر"، گونه سبزقبا در طبقه "نزدیک به تهدید"، دو گونه عقاب شاهی و هوبره در ضمیمه I سایتس و دو گونه دلیجه و ترمتای در ضمیمه II سایتس قرار دارند. از ارزش‌های قابل توجه منطقه، تنوع پرندگان شکاری و زادآوری زاغ بور و هوبره آسیایی در اکوسیستم‌های بیابانی و استپ‌های نیمه خشک کوهپایه‌ای است. براساس بررسی‌های میدانی حضور تعداد زیاد دام اهلی در اطراف پارک و لگدمال کردن آشیانه‌ها، تعداد بالای شتر و خشک‌سالی‌های متوالی مهمترین تهدیدات پرندگان در پارک ملی توران هستند.

کلیدواژه‌ها

Barros, F.M.; Peres, C.A.; Pizo M.A.; Ribeiro, M.C. (2019). Divergent flows of avian-mediated ecosystem services across forest-matrix interfaces in human-modified landscapes. Landscape Ecology; 34: 879-894. doi.org/10.1007/s10980-019-00812-z
Behrouzi-Rad, B. (2018). Identification and species diversity of grassland birds in Arasbaran Protected Area grasslands. Journal of Animal Environment; 10: 91-100. (in Farsi)
Chambers, S.A. (2008). Birds as environmental indicators: review of literature. Parks Victoria Technical Series, No. 55. Parks Victoria, Melbourne.
Cornwallis, L. (1975). The comparative ecology of eleven species of Wheatear (genus Oenanthe) in S. W. Iran. DPhil thesis, Oxford University.
Darvishsefat, A.A. (2006). Atlas of Protected Area of Iran. University of Tehran, Tehran, Iran. (in Farsi)
Hagemeijer, E.J.M.; Blair, M.J. (1997). The EBCC Atlas of European Breeding Birds: their distribution and abundance. T and AD Poyser, London.
Heinzel, H.; Fitter, R.; Parslow, F. (1998). Birds of Britain and Europe. HarperCollins Publishers. Italy.
Isaksson, C. (2018). Impact of urbanization on birds. In: Tietze D. (eds) Bird Species. Fascinating Life Sciences. Springer, Cham. doi.org/10.1007/978-3-319-91689-7_13
IUCN (2020). The IUCN Red List of Threatened Species. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2020-21.
Jalalpour, M.; Hojati, V. (2017). The study of bird fauna of Abbas Abad Wildlife Refuge in Isfahan Province. Journal of Animal Environment; 9: 75-86. (in Farsi)
Kaboli, M.; Aliabadian, M.; Tohidifar, M.; Hashemi, A.; Roselaar, C.C. (2012). Atlas of Birds of Iran; Department of Environment of Iran, Tehran, Iran. (in Farsi)
Khani, A.; Kaboli, M.; Yousefi, M.; Sheykhi Ilanloo, S.; Nourani, E.; Karami, M. (2014). Bird’s species richness and their biological characteristic in Sarakhs region in north- eastern Iran. Journal of Animal Biology; 7: 31-42. (in Farsi)
Khani. A.; Nourani, E.; Kafash, A.; Shaykhi Ilanloo, S.; Alipour J.; Yousefi, M. (2015). Artificial waterbodies in Sarakhs: Important stopover sites for migratory birds in north- eastern Iran. Sandgrouse; 37: 71-78.
Khaleghizadeh, A. (2007). Review of the ornithological literature of Iran. Podoces; 2: 53-60.
Mansouri, J. (2008). A guide to the Bird of Iran. 2nd ed., Tehran, Farzaneh book publication; 513. (in Farsi)
Nezami, B. (2020). Species diversity of Parver Protected ‎Area in Semnan province. Experimental Animal Biology; 8: 45-57. (in Farsi)‎
Nezami, B. (2017). Asiatic Cheetah (Ecology and Status of Asiatic Cheetah in Iran) – Jahade Daneshgahi. (in Farsi)
Niemi, G.J.; McDonald, M.E. (2004). Application of ecological indicators. Annu. Rev. Ecol. Evol. Syst; 35: 89-111. doi.org/10.1146/annurev.ecolsys.35.112202.130132
Porter, R.; Aspinall, S. (2010). Birds of the Middle East, 2nd ed: London, Christopher Helm; 384.
Risely, K.; Massimino, D.; Newson, S.E.; Eaton, M.A.; Musgrove, A.J.; Noble, D.G.; Procter, D.; Baillie, S.R. (2013). The Breeding Bird Survey 2012. BTO Research Report 645. British Trust for Ornithology, Thetford.
Schweizer, M.; Liu, Y. (2018). Avian diversity and distributions and their evolution through space and time. In: Tietze D. (eds) Bird Species. Fascinating Life Sciences. Springer, Cham. doi.org/10.1007/978-3-319-91689-7_8
Scott, D.A. (2007). A review of the status of the breeding water birds in Iran in the 1970. Podoces; 2(1): 1-21.
Scott, D.A. (1989). Birds in Iran. In: Yarshater E. (Ed.). Enyclopedia Iranica; 4: 265-272.
Scott, D.A.; Hamadani, H.M.; Mirhosseyni, A.A. (1975). The birds of Iran. Tegran, Iran: Department of the Environment.
Sekercioglu, C.H. (2006). Increasing awareness of avian ecological function. Trends in Ecology & Evolution; 21: 464-471. doi.org/10.1016/j.tree.2006.05.007
Sheykhi Ilanloo, S.; Yousefi, M.; Khani, A.; Ashouri, A.; Rezaei, H.R.; Kafash, A. (2014). Diversity and population size of birds in Naqadeh suburban habitats, North Western Iran. Journal of Animal Environment; 6: 53-69.
Svensson, L.; Mullarney, K.; Zetterstrom, D. (2010). Collins Bird Guide: The Most Complete Guide to the Birds of Britain and Europe. Harper Collins Ltd.
Tayefeh, F.H.; Zakaria, M.; Amini, H.; Ghasemi, S.; Ghasemi, M. (2011). Breeding Waterbird Populations of the Islands of the Northern Persian Gulf, Iran. Podoces; 6: 49-58.
Tohidifar, M.; Kaboli, M.; Karami, M.; Sadough, M.B. (2009). Observations on breeding birds of Meyghan Wetland and adjacent areas, Markazi Province, West-Central Iran. Podoces; 4: 124-129.
Trautmann, S. (2018). Climate change impacts on bird species. In: Tietze D. (eds) Bird Species. Fascinating Life Sciences. Springer, Cham. doi.org/10.1007/978-3-319-91689-7_12
Yousefi, M.; Khani, A.; Sheykhi Inanlou, S.; Nourani, E.; Kafash, A. (2017). Long-term breeding bird survey in Khorasan-e-Razavi province along with a framework for monitoring breeding birds in Iran. Experimental Animal Biology; 6: 107-118. (in Farsi)
Yousefi, M.; Shokrane, M.; Sheykhi Iianloo, S. (2015). Bird species richness in Bavanat County, north east of Fars province. Experimental Animal Biology; 4: 69-78. (in Farsi)