با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشکده کشاورزی، منابع طبیعی ‏و کویرشناسی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران ‏

2 استادیار، گروه علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع ‏طبیعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

3 عضو پژوهشکده گیاهان دارویی و ‏صنعتی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

چکیده

امروزه مهاجرت و جابه­جایی موجودات در میان تکه­های زیستگاهی به‌منظور جلوگیری از انزوای زیستگاه­ها مورد توجه قرار گرفته است. هدف این مطالعه شناسایی زیستگاه­های مطلوب برای گونه کل و بز در پناهگاه حیات وحش دره انجیر و منطقه حفاظت‌شده کوه بافق و اتصال این دو زیستگاه می­باشد. در این مطالعه از الگوریتم آنتروپی بیشینه برای ارزیابی مطلوبیت زیستگاه و روش حداقل هزینه برای طراحی کریدور گونه کل و بز استفاده شد. بدین منظور ابتدا داده­های حضور گونه به همراه هشت متغیر محیطی (جهت، ارتفاع، تراکم گیاهی، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، شیب، پوشش گیاهی و فاصله از روستا) وارد نرم­افزار مکسنت گردید و نقشه مطلوبیت زیستگاه تهیه شد. سپس نقشه مقاومت و لایه هزینه تجمعی در محیط Arc GIS10.1 تهیه گردید. در نهایت برای رسم کریدور در نرم­افزار Arc GIS10.1 در قسمت Spatial Analyst tools Distance از دستور Corridor استفاده شد. نتایج حاصل از مدل مکسنت نشان داد؛ آزمون جک نایف، مهمترین عامل در پراکندگی گونه کل و بز در منطقه مورد مطالعه را متغیر شیب معرفی می‌کند و در نمودار ROC، مقدار AUC داده­های آموزشی 961/0 به‌دست آمد که نشان‌دهنده بالابودن قدرت تشخیص مدل (تفکیک نقاط حضور و عدم حضور گونه از هم) در حد بسیارعالی می‌باشد. همچنین نتایج به‌دست‌آمده از روش حداقل هزینه نشان داد که از ده کریدور ترسیم شده، هیچکدام از کریدورها دو منطقه را به هم متصل نمی­کند، لذا لازم است به‌منظور جلوگیری از منزوی‌شدن زیستگاه­ها، اقدام مدیریتی مطلوبی انجام گیرد و شرایط مناسب برای گونه در بین این دو منطقه ایجاد گردد چرا که اتصال بین زیستگاه­ها برای حفاظت و مدیریت اکوسیستم­های طبیعی مورد نیاز است.

کلیدواژه‌ها

Abdollahi, S.; Eldermi, A. (2017). Evaluation of spatial arrangement of land landscape to achieve conservation measures. Environment and Development; 8(16): 5-18. (in Farsi)
Abedini, M. (2009). Birth certificate of Bafgh Mountain Protected Area. General Office of Environmental Protection of Yazd Province. (in Farsi)
Abedini, M. (2009). Birth certificate of Dareh Anjir Wildlife Refuge. General Office of Environmental Protection of Yazd Province. (in Farsi)
Almasieh, K.; Kaboli, M.; Rasoli, F.; Ghadirian, T.; Fahimi, H.; Abtin, A. (2016). Identification of habitat blocks and Corridors of Iranian Black Bear (Ursus thibetanus gedrosianus) in Hormozgan Province. Journal of Animal Environmental Research; 9 (1): 31- 38. (in Farsi)
Bragin, N.; Amgalanbaatar, S.; Wingard, G.; Reading, R. P. (2017). Creating a model of habitat suitability using vegetation and ruggedness for Ovis ammon and Capra sibirica, (Artiodactyla: Bovidae) in Mongolia, Journal of Asia- Pacific Biodiversity; 10 (3): 390-395.
Brost, B.M.; Beier, P. (2012). Use of land facets to design linkages for climate change. Ecological Applications; 22(1): 87-103.
Dickson, B. G.; Roemer, G. W.; McRae, B. H.; Rundall, J.M. (2013). Models of regional habitat quality and connectivity for pumas (Puma concolor) in the southwestern United States; PLOS ONE 8, e81898.
Edwards, H. J.; Elliott, I. A.; Pressey, R. L.; Mumby, P. J. (2010). Incorporating ontogenetic dispersal. Ecological processes and conservation zoning into reserve design. Biological Conservation; 143: 457- 470.
Farashi, A. (2014). Habitat modelling as a suitable tool for management of wildlife habitats. Journal of Experimental Animal Biology; 3(3): 43- 53. (in Farsi)
Karami, P.; Shayesteh, K. (2018). Modeling habitat Corridors using visualization method in the Maximum Entropy Model Case Study: Ovis orientalis protected areas of Markazi and Hamadan Provinces. Remote sensing and GIS in natural resources; 9(4): 37- 54. (in Farsi)
Kazemi, H.; Klug, H.; Kamkar, B. (2018). New services and roles of biodiversity in modern agroecosystems: A review.  Ecological Indicators; 93: 1126- 1135.
Khan, G.; Khan, B.; Qamer, F. M.; Abbas, S.; Khan, A.; Xi, C. (2016). Himalayan ibex (Capra ibex sibirica) habitat suitability and range resource dynamics in the Central Karakorum National Park, Pakistan, Journal of King Saud University-Science; 28: 245- 254.
Khosravi, R.; Hemami, M. R.; Malekian, M. (2017). Assessing Landscape Connectivity and Dispersal Corridors for Goitered gazelle in Central Iran. Iran. J. Appl. Ecol.; 6(4): 49-64. (in Farsi)
Malakotikhah, Sh. (2015). Corridors, Important habitat landscapes. Biosphere; 10 (1): 1-4. (in Farsi)
Malakotikhah, Sh.; Fakheran, S.; Sofyanian, A. (2013). Using Electrical Circuit Theory to Identify Migration Corridors between Mouteh and Qumshloo Wildlife Refuge in in Isfahan Province. Applied Ecology; 2(5): 77- 88. (in Farsi)
Malekpour, H.; Morovati, M.; Tazeh, M.; Taghizadeh, R. (2017). Evaluation of optimal habitat of rams using Maxent Model (Case Study: Tang Sayyad Protected Area). Journal of Animal Environmental Research; 10(4): 45- 54. (in Farsi)
Miranzadeh, R.; Sarhangzadeh, J.; Akbari, H.; Irannezhad, M. H.; Abyare, M. (2017). Investigation of Conservation Value of Damghan Area as Habitat Corridor between Kalmand-Bahadoran Protected Areas and Shirkouh Prohibited Hunting. The 4th International Conference on Environmental Planning and Management. Khordad. (in Farsi)
Morovati, M.; Kaboli, M.; Panahandeh, M.; Sarbaz, M.; Ahmadian, Sh. (2016). Modeling of Asian Cheetah (Acinonyx jubatus venaticus) Habitat Impacts on Climate Change in Iran using Maxent Software. Journal of Animal Environmental Research; 9(1): 13-20. (in Farsi)
Morovati, M.; Karami, M.; Kaboli, M. (2014). Desirable Areas and Effective Environmental Factors of Wild goat Habitat (Capra aegagrus). Int. J. Environ. Res.; 8(4): 1031- 1040
Nezami, B.; Ataei, F.; Heydari, H.; Alizadeh Shaabani, A.; Eshaghi, R.; Naeimaei, R. (2017). Key Source Area to Conserve Brown Bear Ursus arctos Linnaeus, 1758 in Alborz Mountain. Journal of Experimental Animal Biology; 6 (3): 127- 141. (in Farsi)
Panahandeh, M.; Yavari, A.; Salehi, A. (2018). Application of habitat suitability and resistance levels in Assessing habitat Change. Applied Ecology; 7 (2): 43- 54. (in Farsi)
Post, E. (2013). Ecology of Climate Change: The Importance of Biotic Interactions, Princeton University Press; pp 408.
Rouhi, H.; Salman Mahini, A.; Rezaei, H. R. (2016). Modeling potential corridors for the Persian Leopard (Pantera pardus saxicolor) between the two habitats of Khoshyeilagh wildlife refuge and Golestan National Park based on the least-cost path analysis. J. Env. Sci. Tech.; 21 (3): 195- 209. (in Farsi)
Rouhi, H.; Tahsini, H.; Salman Mahini, A.; Rezaei, H. R. (2017). Modeling the Desirability of Iranian Panthera pardus saxicolor Habitat in the Wildlife Refuge by Ecological Factor Analysis. Journal of Animal Environmental Research; 10(4): 13-22. (in Farsi)
Sarhangzadeh, J.; Akbari, H. (2018). Modeling the Potential Utility of Jabir (Gazella bennettii shikarii) Habitat in the Naiband Wildlife Refuge. Journal of Experimental Animal Biology; 7(3): 59- 70. (in Farsi)
Shabani, A.; Habibzadeh, N.; Hosseini Ghomi, M. (2017). Priority determination of wildlife corridors between protected areas of East Azarbaijan Province. Geography and environmental sustainability; (23): 67- 82. (in Farsi)
Turak, E.; Brazill-Boast, J.; Cooney, T.; Drielsma, M.; DelaCruz, J.; Dunkerley, G.; Fernandez, M.; Ferrier, S.; Gill, M.; Jones, H.; Koen, T.; Leys, J.; McGeoch, M.; Mihoub, J.; Scanes, P.; Schmeller, D.; Williams, K. (2016). Using the essential biodiversity variables framework to measure biodiversity change at national scale. Biological Conservation; 1-8.
Ziaei, H. (2011). Field Guide for Mammals in Iran. The Wildlife familiarity center, Tehran; 432. (in Farsi)