با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی دانشکده محیط زیست، ‏سازمان حفاظت محیط زیست، کرج

چکیده

بررسی تنوع گونه‌ای و تغییرات آن در سال‌های مختلف می‌تواند راهنمایی برای شناسایی عوامل این تغییرات و سپس قدم در جهت رفع کاستی‌های مسایل مربوط به مدیریت حیات وحش باشد. در این تحقیق به شناسایی و بررسی غنای گونه‌ای پرندگان خشکی‌زی منطقه حفاظت شده پرور سمنان و نوسانات جمعیتی آنها در یک دوره یک ساله پرداخته شده است. تنوع اقلیمی در بعد کوچک بر غنای گونه‌ای منطقه بسیار افزوده است به طوری که بیش از یک چهارم پرندگان کشور را در یک دوره یک‌ساله در خود پناه می‌دهد. زیستگاه‌های جنگلی آخرین حد جنوبی هیرکانی به شمال و شمال غربی این منطقه رسیده و بخش‌های ایرانی و تورانی در جنوب و جنوب شرقی، غنای منطقه را افزایش چشمگیر داده است. حاصل این تنوع 161 گونه پرنده از 13 راسته شناسایی شده در ایران است. بیشترین تعداد گونه نیز مربوط به فصل تابستان به تعداد 2063 عدد پرنده است. از تعداد گونه‌های شناسایی شده 47 گونه بومی (مقیم) تمام سال منطقه هستند و احتمالاً زادآوری دارند، 21 گونه دیگر فقط در فصل زادآوری در منطقه دیده می‌شوند، 18 گونه زمستان گذران و سایر گونه‌ها عبوری منطقه هستند. گنجشک‌سانان با تعداد %68 غالب پرندگان منطقه را تشکیل می‌دهند. پرندگان شکاری نیز 13 درصد پرندگان شناسایی­شده منطقه هستند. در طول یک دوره یک ساله تنها یک گونه آبزی، خوتکا، و دو گونه کنار آبزی شناسایی شده و مابقی همه خشکی‌زی بوده‌اند.

کلیدواژه‌ها

Askari, R.; Behrouzirad, B.; Khalilipour, O.; Yahaghi, A. (2010). Survey of biodiversity indicators changes of birds on Ahwaz green spaces. J. Animal Environment; 2: 41-56. (in Persian)
Behrozirad, B. (2016). Evaluating the effect of reducing water of Urmia Lake on the society and species diversity of water birds in Kaniborazan wetland during 1995, 2005 and 2015. Environment Research; 7(14); 59-70. (in Persian)
Behrozirad, B.; Rasekh, A.R.; Eshraghian, N.; Mola, S.A.; Amini, A. (2011). Evaluating monthly changes of diversity and abundance of Hoor Alzim wetland water birds population. Environment Science and Research; 13:3. (in Persian)
Barnes, B.V.; Pregitzer, K.S.; Spies, T.A. (1998). Ecological forest site classification. J. Forest; 80: 493-498.
CITES (2008). Checklist of CITES species.
Darvishsefat, A.A. (2006). Atlas of Iranian protected area. University of Tehran. (in Persian)
Doyon, F.; Gagnon, D.; Giroux, J. F. (2005). Effects of strip and single-tree selection cutting on birds and their habitat in a southwestern Quebec northern hardwood forest. Forest Ecology and Management; 209: 101-115.
Ejtehadi, H.; Sepehri, A.; Akkafi, H. (2008). Methods of Measuring Biodiversity. University of Ferdosi; p. 228. (in Persian)
Ghadiry Khanaposhtani, M. (2010). Comparison of logged and unlogged forest patch on avifaunal diversity in northern Alborz: A case study of Kheirud Forest. M.Sc. thesis. Tehran University; 113p. (in Persian)
Hemami, M.R.; Zaeri Amirani, A. (2011). Study on the effect of the size and shape of urban parks on bird’s species richness (case study: Esfahan parks). Journal of Environmental Studies; 37(59): 55-62. (in Persian)
IUCN. (2008). Red List; www.iucn.org (accessed on 2010).
Karimi, S.; Varasteh Moradi, H.; Ghadimi, M. (2012). Study on differences in biodiversity indices of bird community at different vegetation types in Shast-Kalate forest, Gorgan. Journal of Conservation and Utilization of Natural Resources; 1(1), 1-18. (in Persian)
Khani, A.; Kaboli, M.; Yoosefi, M.; Sheykhi Yeylanloo, S.; Noorani, E.; Karami, M. (2014). Species richness and biological status of Sarakhs birds in North east of Iran. Animal Biology; 7: 1. (in Persian)
Krebs, J.Ch. (2001). Ecological Methodology, Published by Harper & Row publishers, London. Pp.93- 370.
Khera, N.; Mehta, V.; Sabata, B.C. (2009). Interrelationship of birds and habitat features in urban green spaces in Delhi, India. Urban Forestry & Urban Greening; 8: 187-196.
Mansouri, J. (2008). A guid to the Bird of Iran. 2nd ed., Tehran, Farzaneh book publication; 513. (in Persian)
Mesdaghi, M. (1999). Study of species richness and vegetative forms under three levels of exploitation in east Golestan Province ranges. Journal of Agriculture and Natural Resources; 6(1): 55-62. (in Persian)
Meshkin, A.; Behrozirad, B.; Saffarian, Sh.; Karimpoor Dasht Bozorg, A. (2014). Investigation of diversity and density of water birds & wader in order to manage Sanye Foolad Wetland as birds’ habitat; Scientific Research Journal of Animal Environment; 6(2). (in Persian)
Mori, Y.N.; Sodhi, S.; Kawanishi, S.; Amagishi, S.Y. (2001). The effect of human disturbances and flock composition on the flight distances of water flow species. Journal of Ethology; Volume 19, pp: 115-119.
Porter, R.; Aspinall, S. (2010). Birds of the Middle East, 2nd ed: London, Christopher Helm; 384.   
Smith, F. (1996). Biological diversity, ecosystem stability and economic development. Journal of Ecological Economics; 16: 191-203.
Svensson, L.; Grant, P. (1999). Collins Bird Guide, 2rd ed: London, Harper Collins; 392.
Williams, B.K. (1996). Assessment of accuracy in the mapping of vertebrate biodiversity. Environmental Management, 47: 269-282
Wintoh, B.R.; Lessli, D.M. (1999). Relative abundance and diversity of Ciconiformens in north central Oklahoma. Proc. Academic Society. Volume 79, pp: 41-44.
Yazdandad, H. (2011). A study on Diversity and aboundance changes of birds in Khorasane Razavi water ecosystem, Animal Environment, 3:1. (in Persian)
 Yousefi, M.; Sheykhi Ilanloo, S.; Shokrane, M. (2015). Bird species richness in Bavanat County, north east of Fars province. Experimental Animal Biology; 4(2): 14, 69-78. (in Persian)