با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار،‌ پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

2 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، ‌تهران

3 استادیار، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

چکیده


خانواده Sphaerodactylidae گکوهایی هستند که در امریکای شمالی و جنوبی، کارائیب، جنوب اروپا، شمال افریقا، خاورمیانه و آسیای مرکزی توزیع شده­اند. گکوهای خانواده Sphaerodactylidae جنس Pristurus  شامل 23 تا 26 گونه می­باشند. گکوی سنگلاخ بلانفورد Pristurus rupestris یکی از کوچک­ترین گونه­هاست که در شرق عربستان و جنوب ایران پراکنده شده است. در این مطالعه منشا و نحوه گسترش این گونه در ایران و جزایری که حضور این گکو در آن‌جا تایید شده است، بررسی گردید. همچنین تأثیرات نوسان­های آب و هوایی بر روی پراکنش این گونه در طی دوره­های زمین­شناسی با استفاده از نشانگر میتوکندریایی (12S) مورد مطالعه قرار گرفت. از این‌رو 10 نمونه‌ از محدوده پراکنش این گونه در ایران جمع‌آوری و به همراه نمونه‌های موجود در بانک ژن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که نمونه­های ایران متعلق به کلاد شرق (P. rupestris) هستند. همچنین نمونه­های متعلق به جزایر ایرانی خلیج فارس به جز جزیره خارک تفاوت چندانی با سرزمین اصلی نشان ندادند. شبکه هاپلوتایپی نشان داد که نمونه‌های ایران به همراه نمونه‌های عمان در یک هاپلوگروپ قرار گرفته و هاپلوتایپ مرکزی نیز مربوط به عمان می‌باشد. از این‌رو احتمال می­رود که نمونه­های ایران در طی دوره پلیستوسن از جمعیت سواحل عربی مشتق شده­اند و در زمان خشک بودن خلیج فارس به ایران رسیده­اند. با توجه به اینکه موانع ژئومورفولوژیکی بر روی الگوی پراکنش خزندگان تأثیر مستقیم می­گذارند آن­ها می‌توانند شاخص­ خوبی برای بررسی الگوهای جغرافیای تبارشناختی باشند.
 

کلیدواژه‌ها

Aghanabati, A; (2006). Geology of Iran. Geological Survey of Iran, Tehran. 586 p (in Persian).
Anderson, S.C; (1999). The Lizard of Iran. Society for the Study of Amphibians and Reptiles. Oxford, Ohio. 44 p.
Arnold, E.N; (1993). Historical changes in the ecology and behavior of semaphore geckos (Pristurus, Gekkonidae) and their relatives. Journal of Zoology.  229, 353–384.
Arnold, E.N; (2009). Relationships, evolution and biogeography of Semaphore geckos, Pristurus (Squamata, Sphaerodactylidae) based on morphology. Zoo taxa. 2060, 1–21.
Avise, J.C; (1998). Walker D. Pleistocene phylogeographic effects on avian populations and the speciation process. Proc. R. Soc. Lond. B 265, 457-463.
Avise, J.C; (200). Phylogeography: the history and formation of species.  Harvard university press.
Badiane, A; Garcia-Porta, J; Cervenka, J; Kratochvíl, L; Sindaco, R; Robinson, M; Morales, H; Mazuch, T; Price, T; Amat, F.Y; Shobrak, M; Wilms, T; Riudalbas, M.S; Ahmadzadeh, F; Papenfuss, T; Cluchier, A; Viglione, J; Carranza, S; Phylogenetic relationships of Semaphore geckos (Squamata: Sphaerodactylidae: Pristurus) with an assessment of the taxonomy of Pristurus rupestris. Zootaxa 3835. 2014. (1), 033–058.
Blanford, W.T; (1874). Description of new lizards from Persia and Baluchistàn. Annals and Magazine of Natural History.  13, 453–455.
Clement, M; Posada, D; Crandall, K; (2000). TCS: a computer program to estimate gene genealogies. Molecular Ecology.  9, 1657–1660.
Freeland, J; (2005). Molecular Ecology. Open University, Milton Keynes press. 402p.
Futuyma, D.J; (1998). Evoluionary biology. Sinauer, Sunderland. 1998. MA7.
Geniez, P; Arnold, E.N; (2006). A new species of semaphore gecko Pristurus (Squamata: Gekkonidae) from Mauretania, represents a 4700km range extension for genus. Zoo taxa. 1317, 57–68.
Gholamifard, A; Esmaeili, H.R; Kami, H.G; (2009). First report of Blanford's semaphore gecko, Pristurus rupestris (Blanford 1874) (Sauria: Gekkonidae) in Fars Province, Iran. Iranian Journal of Animal Biosystematics.  5, 91–93.
Haas, G; (1943). On a collection of reptiles from Palestine, Transjordan and Sinai. Copeia. 10–15. http://dx.doi.org/10.2307/1437872.
Hall, G.B; (2001). Phylogenetic Tree Model Essy: A How-to Manual for Molecular Biologists. Sinauer Associates. 2001.  Sunderland.
Huelsenbeck, J.P; Ronquist, F; (2001). MRBAYES: Bayesian inference of phylogenetic trees. Bioinformatics. 17, 754–755.
Lambeck, K; (1996). Shoreline reconstruction for the Persian Gulf since the last glacial maximum. Earth Planet Sc Lett. 142, 43–57.
Luikart, G; Allendorf, F.W; Cornuet, J.M; Sherwin, W.B; (1998). Distortion of allele frequency distributions provides a test for recent population bottlenecks.  Hered.  89, 238-247.
Metallinous, M; Cervenka, J; Crochet, P.A; Kratochvíl, L;  Wilms, T;  Geniez, P; Shobrak, M.Y; Brito, J.C; Carranza, S; (2015). Species on the rocks: Systematics and biogeography of the rock-dwelling Ptyodactylus geckos (Squamata: Phyllodactylidae) in North Africa and Arabia. Molecular Phylogenetics and Evolution.  85, 208–220.
MacArthur, R.H; (1963). Wilson EO. An equilibrium theory of insular zoogeography. Evolution. 17(4), 373-387.
Morjan, C.L; (2004). Rieseberg LH. How species evolve collectively: Implications of gene flow and selection for the spread of advantageous alleles. Molecular Biology. 13, 1341–1356.
Posada, D; (2008). jModelTest: Phylogenetic model averaging. Molecular Biology and Evolution. 25, 1253–1256.
Ross, W; (1990). Notes on the behavior of Pristurus rupestris (Reptilia: Gekkonidae) with special reference to tail signaling. Fauna of Saudi Arabia. 11, 300–305.
Rüppell, E; (1835). Neue Wirbelthiere zu der Fauna von Abyssinien gehörig, entdeckt und beschrieben. Amphibien. S. Schmerber, Frankfurt A. M. 1835. 148 pp.
Sambrook, J; Fritsch, E.F; Maniatis, T; (1989). Molecular cloning: a laboratory manual. Cold Spring Harbour, NY: Cold Spring Harbour Press.
Schmidt, K.P; Diagnoses of new amphibians and reptiles from Iran. Natural History Miscellanea.  93, 1–2.
Stamatakis, A; (2008). Hoover P, Rougemont J. A rapid bootstrap algorithm for the RAxML web servers. Systematic Biology. 57, 758–771.
Uetz, P; (2013). The Reptile Database. 2013. Available from: http://www.reptile-database.org. accessed 4 December 2013.
Wilson, A.G; (1967). A statistical theory of spatial distribution models. Transportation research. 1967. 1(3), 253-269.
Yousefi, S; (2015). Rastegar-Pouyani E, Hojati V. Phylogenetic relationships among populations of Pristurus rupestris Blanford. Turkish Journal of Zoology. 39: 447-451.