با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه زیست شناسی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران Assistant Professor, Department of Biology Damghan Branch, Islamic Azad University, Damghan, Iran

2 کارشناسی ارشد بیوسیستماتیک جانوری، گروه زیست‌شناسی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران

چکیده


آگامای سر وزغی دم سیاه (Phrynocephalus maculatus maculatus) از مارمولک­های کمیاب روز فعال خانواده آگامیده است که در نواحی بیابانی و دشت­های ماسه­ای مرکز و جنوب شرقی ایران انتشار یافته است. این تحقیق به منظور بررسی دی­مورفیسم جنسی در این گونه از فروردین تا مرداد 1392 انجام شد. در مجموع، 30 نمونه بالغ شامل 15 نر و 15 ماده­ از چهار ایستگاه حسن آباد، صالح آباد، علیان و یزدان آباد در مناطق جنوبی شهرستان دامغان جمع­آوری و از نظر چند صفت مورفومتریک و مریستیک مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد نرها و ماده­های این گونه تفاوت معنی­داری در وزن بدن، طول بدن، طول دم، طول سر، عرض سر، فلس­های لب بالا و پایین در سمت راست و چپ و فلس­های دور میانه بدن ندارند (01/0 > p). همچنین تفاوت خاصی در رنگ­بندی یا فلس­بندی دو جنس مشاهده نشد. بنابراین هیچ دوشکلی جنسی در آگامای سر وزغی دم سیاه در صفات و در منطقه مورد مطالعه مشاهده نشد.
 

کلیدواژه‌ها

Anderson, RA.; Vitt, LJ.; (1990). Sexual selection versus alternative causes of sexual dimorphism in teiid lizards. Oecologia, 84: 145-157.
Anderson, SC.; (1999). The Lizards of Iran, Society for the Study of Amphibians and Reptiles. Oxford, Ohio.
Andersson, M.; (1994). Sexual selection. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Birchard, GF.; Marcellini, D.; (1996). Incubation time in reptilian eggs. Journal of Zoology, London, 240: 621-635.
Butler, MA.; Losos, JB. (2002). Multivariate sexual dimorphism, sexual selection, and adaptation in greater Antillean anolis lizards, Ecological Monographs. 72: 541-559.
Cheatsazan, H.; Kami, HG.; Kiabi, BH.; Rabani, V.; (2006). Sexual dimorphism in the Caucasian Rock Agama, Laudakia caucasia (Sauria: Agamidae). Zoology in the Middle East, 39: 63-68.
 Eskandarzadeh, N.; Rastegar-Pouynani, N.; Rastegar-Pouyani, E.; Zinati, L.; (2015). Sexual dimorphism in Trapelus agilis agilis (Olivier, 1807) (Sauria: Agamidae) from Tabas Region, Northeastern Iran. Russian Journal of Herpetology, 22: 123-127.
 Halliday, T.; Adler, K., (2002). The New Encyclopedia of Reptiles and Amphibians. Oxford University Press, Oxford.
Heidari, N.; Cheatsazan, H.; Kami, HG.; Shafiei, S.; (2010). Sexual dimorphism of the Black Rock Agama, Laudakia melanura lirata (Blanford, 1874). Zoology of the Middle East, 49: 49-53.
Hellyer, P.; Aspinall, S.; (2005). The Emirates: A Natural History. Trident Press Limited, London.
Hojati,V.; Malekmohammadi, M.; Rahmani, S.; (2014). A preliminary study on the biology of the Black-tailed Toad Agama, Phrynocephalus maculatus maculatus in Iran. CIBTech Journal of Zoology, 3: 60-67.
Liu, Y.; Song, Y.; Li, W.; Shi, L., (2012). Reproductive strategy and cycle of the Toad-headed Agama Phrynocephalus grumgrzimailoi (Agamidae) in Xinjiang, China. Asian Herpetological Research, 3: 198-204.
Malekmohammadi-Kalahroudi, M.; Hojati, V.; (2014). The female reproductive cycle of the Spotted Toad-headed Agama, Phrynocephalus maculatus (Sauria: Agamidae) in Iran. Iranian Journal of Animal Biosystematics, 10: 185-194.
 Qu, Y.; Gao, J.; Mao, L.; Ji, X.; (2011). Sexual dimorphism and female reproduction in two sympatric toad head lizard P. frotalis and P. versicolor. Animal Biology, 61: 139-151.
Rahmani S.; Hojati V.; (2015). The Male Reproductive Cycle of the Spotted Toad-Headed Agama, Phrynocephalus maculatus, in Iran. International Journal of Zoology, 2015: 1-6.
Rastegar-Pouyani, N.; Eftekharzadeh, G.; Imani, A.; Hosseini, S.; (2013). Sexual dimorphism in Trapelus lessonae (De Filippi, 1865) (Sauria: Agamidae) from western Iranian Plateau. Iranian Journal of Animal Biology, 9: 125-133.
Schoener, T.W.; (1967). The ecological significance of sexual dimorphism in size in the lizard Anolis conspersus. Science, 155: 474-477.
Stamps, JA.; (1993). Sexual size dimorphism in species with asymptotic growth after maturity. Biological Journal of the Linnaean Society, 50: 123-145.
Terentev, PV.; Chernov, SA.; (1949). Key to Amphibians and Reptiles. 3rd ed. Translated from Russian by L. Kochva (1965).
Torki, F.; (2007). Sexual dimorphismin the Banded Dwarf Gecko, Tropiocolotes helenae fasciatus (Gekkonidae) on the Western Iranian Plateau. Zoology in the Middle East, 40: 33-38.
Verwaijen, D.; Van Damme, R.; Herrel, A.; (2002). Relationship between head size, bit force, prey handling efficiency and diet in two sympatric lacertid lizards. Functional Ecology, 16: 842-850.
Vitt, LJ.; (1986). Reproductive tactics of sympatric gekkonid lizards with a comment on the evolutionary and ecological consequences of invariant clutch size. Copeia, 1986: 773-777.
Zhang, XD.; Ji, X.; Luo, LG.; Gao, JF.; Zhang, L.; (2005). Sexual dimorphism and female reproduction in the Qinghai toad-headed lizard Phrynocephalus vlangalii. Acta Zoologica Sinica, 51: 1006-1012.  
Zhao, W.; Liu, N-f.; (2014). The Proximate Causes of Sexual Size Dimorphism in Phrynocephalus przewalskii. PLoS ONE, 9(1), e85963.