با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه شیلات و محیط‌زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران .

2 دانشجوی کارشناسی شیلات، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

3 استادیار، گروه شیلات و محیط‌زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

چکیده


حشره‌کش‌های مصنوعی پیروتروئید به‌طور گسترده به‌جای حشره‌کش‌های آلی کلره، فسفره و کاربامات‌ها برای کنترل انواع مختلف آفات استفاده می‌شوند و به‌عنوان قوی‌ترین حشره‌کش‌ها شناخته شده‌اند. به دلیل استفاده زیاد از سموم دلتامترین و فن‌والریت در مزارع استان چهارمحال و بختیاری در مرکز ایران، این مطالعه برای تعیین غلظت نیم کشنده (LC50)، غلظت بی‌اثر (NOEC)، حداکثر غلظت مجاز (MAC) و حداقل غلظت مؤثر (LOEC) این سموم و تأثیر آن‌ها بر تغییرات رفتاری و علائم بالینی در ماهی گورخری چهارمحال بختیاری (Aphanius vladykovi) انجام گرفت. برای این منظور برای هر تیمار 7 قطعه ماهی گورخری با سه تکرار درون آکواریوم‌های 20 لیتری در معرض غلظت‌های مختلف دلتامترین (5/2%) و فن‌والریت (20%) به مدت 96 ساعت قرار گرفتند و میزان تلفات ماهیان هر 24 ساعت جمع‌آوری و ثبت شد. در طول آزمایش واکنش و رفتار ماهیان در معرض مواد سمی به‌دقت زیر نظر قرار گرفت. مقادیر LC50 96 ساعته، NOEC، LOEC و MAC سم دلتامترین برای ماهی گورخری به ترتیب 015/0، 0001/0، 0005/0 و 0002/0 میکروگرم در لیتر محاسبه شد. همچنین مقادیر LC50 96 ساعته، NOEC، LOEC و MAC سم فن‌والریت برای ماهی گورخری به ترتیب 021/0، 0005/0، 001/0 و 0007/0 میکروگرم در لیتر بود. اولین تغییرات رفتاری بعد از 15 دقیقه در معرض قرارگیری با غلظت‌های بالای سم دلتامترین (01/0، 1/0 و 1 میکروگرم در لیتر) مشاهده شد. همچنین ماهیان بعد از 3 ساعت در معرض غلظت‌های 01/0، 1/0، 1 و 10 میکروگرم در لیتر فن‌والریت رفتار غیرعادی از خود نشان دادند. بر اساس نتایج این تحقیق سموم دلتامترین و فن‌والریت ازنظر درجه سمیت در دسته سموم فوق‌العاده سمی و کشنده برای ماهی گورخری چهارمحال و بختیاری قرار می‌گیرند. برای حفاظت از این گونه ارزشمند استفاده از مبارزه بیولوژیک با آفات به‌جای آفت‌کش‌ها توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

APHA.; (1992). Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater, 18th edition. American Public Health Association, Washington, D. C. Beachwatch. pp: 349-351.
Bhattacharya, M.; Kaviraj, A.; (2009). Toxicity of the pyrethroid pesticide fenvalerate to freshwater catfish Clarias gariepinus: Lethality, biochemical effects and role of dietary ascorbic acid, Journal of Environmental Science and Health, Part B: Pesticides, Food Contaminants, and Agricultural Wastes; 44(6): 578-583.
Bradbury, SP.; Symonik, DM.; Coats, JR.; Atchison, GJ.; (1987). Toxicity of fenvalerate and its constituent isomers to the fathead minnow, Pimephales promelas and bluegill, Lepomis macrochirus. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology; 38: 727-735.
Burkepile, DE.; Moore, MT.; Holland, MM.; (2000). Susceptibility of Five Nontarget Organisms to Aqueous Diazinon Exposure. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology; 64: 114-121.
Calta, M.; Ural, MS.; (2004). Acute toxicity of the synthetic pyrethroid deltamethrin to young mirror carp, Cyprinus carpio. Fresenius Environmental Bulletin; 13: 1179-1183.
Elia, AC.; Galarini, R.; Taticchi, MI.; Dorr, AJ.; Mantilacci, L.; (2003) Antioxidant responses and bioaccumulation in Ictalurus melas under mercury exposure. Ecotoxicology and Environmental Safety; 55: 162-167.
Hedayati, A.; Kolangi Miandareh, H.; Shaluei, F.; Jahanbakhshi, A.; (2012). Toxicity responses of Silver carp (Hypophthalmichthys molitrix) and Roach (Rutilus rutilus) during lethal exposure to Deltamethrin. Journal of Comparative Clinical Pathology Research; 1(2): 47-51.
Keivany, Y.; Soofiani, NM.; (2004). Contribution to the biology of Zagros toothcarp,Aphanius vladykovi (Cyprinodontidae) in central Iran. Environmental Biology of Fishes; 71: 165-169.
Koprucu, K.; Aydin, R.; (2004). The toxic effects of insects pyrethroid deltamethrin on the common carp Cyprinus carpio embryos and larvae. Pesticide Biochemistry and Physiology; 80: 47-53.
Köprücü, SS.; Köprücü, K.; Ural, MS.; (2006). Acute Toxicity of the Synthetic Pyrethroid Deltamethrin to Fingerling European Catfish, Silurus glanis, L. Environmental Contamination and Toxicology; 76: 59-65.
Mestres, R.; (1992). Deltamethrin: uses and environmental safety, Reviews of Environmental Contamination and Toxicology; 124: 1-18.
Miron, D.; Crestani, M.; Schetinger, MR.; Morsch, VM.; Baldisserotto, B.; Tierno, MA.; Moraes, VLP.; (2005). Effects of the herbicides clomazone, quinclorac, and metsulfuron methyl on acetylcholinesterase activity in the silver catfish (Rhamdia quelen) (Heptapteridae), Ecotoxicology Environmental Safety; 61: 398-403.
Mishra, D.; Srivastava, SK.; Srivastava, AK.; (2005). Effects of the insecticide cypermethrin on plasma calcium and ultimobranchial gland of a teleost, Heteropneustes fossilis. Ecotoxicology and Environmental Safety; 60: 193-197.
Mushigeri, SB.; David, M.; (2005). Fenvalerate induced changes in the Ach and associated AchE activity in different tissues of fish Cirrhinus mrigala (Hamilton) under lethal and sub-lethal exposure period. Environmental Toxicology and Pharmacology; 20: 65-72.
OECD.; (2002). Guidelines for the testing of chemicals, Lemna sp. Growth Inhibition Test Draft Guideline, Paris, pp: 221.
Scott, GI.; Baughman, DS.; Trim, AH.; Dee, JC.; (1987). Lethal and sublethal effects of insecticides commonly found in nonpoint source agricultural runoff to estuarine fish and shellfish. In Pollution Physiology of Estuarine Organisms; Vernberg WB., Calabrese A., Thurberg FP., Vernberg FJ., Eds.; University of South Carolina Press: Columbia, SC, pp: 251-273.
Shaluei, F.; Hedayati, A.; Kolangi, H.; Jahanbakhshi, A.; Baghfalaki, M.; (2012). Evaluation of the Acute Toxicity of Cypermethrin and its Effect on Behavioral Responses of Caspian Roach (Rutilus rutilus caspicus) and Silver Carp (Hypophthalmicthys molitrix). Global Veterinaria; 9(2): 215-219.
Shaluei, F.; Hedayati, A.; Jahanbakhshi, A.; Kolangi, H.; Fotovat, M.; (2013). Effect of subacute exposure to silver nanoparticle on some hematological and plasma biochemical indices in silver carp (Hypophthalmichthys molitrix). Human & Experimental Toxicology; 32(12): 12170-1277.
Viran, R.; UnlüErkoç F.; Polat, H.; Koçak, O.; (2003). Investigation of acute toxicity of deltamethrin on guppies (Poecilia reticulata). Ecotoxicology and Environmental Safety; 55: 82- 85.
Young, AL.; (1987). Minimising the risk aociated with peticides use on overview in pesticides-minimizing the risks. ragsdale R J. Kuhr (Eds). ACS symp. ser. 336 American Chemical Societies, pp: 37-67.