نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران
2 گروه میکروبیولوژی و بهداشت مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران
3 اداره کل دامپزشکی لرستان، خرم‌آباد، ایران
10.30473/eab.2025.72004.1961
چکیده
عفونت‌های انگلی از جمله کیست هیداتید، دیکروسلیوم و فاسیولا علاوه بر بیماری مشترک‌بودن بین انسان و دام، باعث ایجاد خسارات زیادی در گوسفندان می‌شوند. به همین منظور، این مطالعه جهت تعیین میزان شیوع کیست هیداتید، دیکروسلیوم دندریتیکوم وگونه‌های فاسیولا در گوسفندان کشتارشده در شهرستان خرم‌آباد طی شش ماهه دوم سال 1401 و بررسی عوامل محیطی دما، بارندگی و فصل بر میزان بروز این عفونت‌ها انجام شد. در این مطالعه مقطعی، تعداد 56262 راس گوسفند به‌مدت شش‌ماه در کشتارگاه گلشن دام مورد بازرسی ماکروسکوپی قرار گرفت، همچنین برخی از نمونه‌های آلوده پس از انتقال به آزمایشگاه، رنگ‌آمیزی و عکس‌برداری میکروسکوپی شدند. در همین راستا پرسشنامه‌ای در مورد سن، جنس و اندام‌های آلوده تهیه و اطلاعات ثبت شد. میزان شیوع کیست هیداتید، دیکروسلیوم دندریتیکوم و گونه‌های فاسیولا در گوسفند به‌ترتیب (56262/6996) 43/12 درصد، (56262/4295)63/7 درصد و (56262/1710) 03/3 درصد بود. نتایج نشان داد که کیست هیداتید هم در کبد و هم در ریه شایع‌ترین عفونت انگلی بررسی‌شده در گوسفندان کشتارشده بود و رابطه آماری معنی‌داری بین دما و شیوع دیکروسلیوم و کیست هیداتید در ریه وجود داشت (05/0>p) همچنین فصل، دما و بارندگی همبستگی قوی با نرخ بروز دیکروسلیوم و کیست هیداتید داشتند. عوامل اقلیمی تأثیر نسبی در شیوع عفونت کرم‌های پهن در این شهر دارد. با توجه به شیوع نسبتاً بالای کرم‌های پهن در گوسفندان، اجرای دقیق درمان‌های استراتژیک و برنامه‌های راهبردی مبارزه با بیماری‌های انگلی توسط سازمان دامپزشکی ضروری است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
Abdulhameed, M. F., Habib, I., Al-Azizz, S. A., & Robertson, I. (2018). Cystic echinococcosis in marketed offal of sheep in Basrah, Iraq: Abattoir-based survey and a probabilistic model estimation of the direct economic losses due to hydatid cyst. Parasite epidemiology and control, 3(1), 43-51.
Baran, A. I., Saray, H. C., & Katiraee, F. (2017). Molecular determination of Fasciola spp. isolates from domestic ruminants fecal samples in the Northwest of Iran. Iranian journal of parasitology, 12(2), 243.
Beesley, N. J., Caminade, C., Charlier, J., Flynn, R. J., Hodgkinson, J. E., Martinez‐Moreno, A., ... & Williams, D. J. L. (2018). Fasciola and fasciolosis in ruminants in Europe: Identifying research needs. Transboundary and emerging diseases, 65, 199-216.
Bortoletti, G., Gabriele, F., Seu, V., & Palmas, C. (1990). Epidemiology of hydatid disease in Sardinia: a study of fertility of cysts in sheep. Journal of helminthology, 64(3), 212-216. DOI: https:10.1017/S0022149X00012189
Bozorgomid, A., Rouhani, S., Harandi, M. F., Ichikawa-Seki, M., & Raeghi, S. (2020). Genetic diversity and distribution of Fasciola hepatica haplotypes in Iran: Molecular and phylogenetic studies. Veterinary Parasitology: Regional Studies and Reports, 19, 100359. doi:https://doi.org/10.1016/j.vprsr.2019.100359
Emadodin, I., Reinsch, T., & Taube, F. (2019). Drought and desertification in Iran. Hydrology, 6(3), 66.
Ezatpour, B., Hasanvand, A., Azami, M., Anbari, K., & Ahmadpour, F. (2015). Prevalence of liver fluke infections in slaughtered animals in Lorestan, Iran. Journal of Parasitic Diseases, 39, 725-729. doi:https://doi.org/10.1007/s12639-014-0428-4
Fahimzad, A., Karimi, A., Tabatabaei, S. R., Armin, S., Ghanaei, R. M., Fallah, F., & Gharooei, A. (2015). Overview of hydatid disease in Iranian children. Archives of Pediatric Infectious Diseases, 3(3).
Gong, Q. L., Ge, G. Y., Wang, Q., Tian, T., Liu, F., Diao, N. C., & Du, R. (2021). Meta-analysis of the prevalence of Echinococcus in dogs in China from 2010 to 2019. PLoS Neglected Tropical Diseases, 15(4), e0009268. doi:https://doi.org/10.1371/journal.pntd.0009268
Gorski, P. A. W. E. L., Niznikowski, R. O. M. A. N., Popielarczyk, D. O. M. I. N. I. K., Strzelec, E., Gajewska, A. G. N. I. E. S. Z. K. A., & Wedrychowicz, H. A. L. I. N. A. (2004). Natural parasitic infections in various breeds of sheep in Poland. ARCHIV FUR TIERZUCHT, 47(6; SPI), 50-55.
Hedayati, M. A., & Bahmani, N. (2023). Most important bacterial and parasitic zoonotic diseases in Iran. Reviews and Research in Medical Microbiology, 34(1), 12-21. doi:10.1097/MRM.0000000000000320
Hogea, M. O., Ciomaga, B. F., Muntean, M. M., Muntean, A. A., Popa, M. I., & Popa, G. L. (2024). Cystic echinococcosis in the early 2020s: a review. Tropical Medicine and Infectious Disease, 9(2), 36. doi:10.3390/tropicalmed9020036
Jaja, I. F., Mushonga, B., Green, E., & Muchenje, V. (2017). Financial loss estimation of bovine fasciolosis in slaughtered cattle in South Africa. Parasite Epidemiol Control, 2(4), 27–34. doi:https://doi.org/10.1016/j.parepi.2017.10.001
Jarnagin, W. R. (Ed.). (2022). Blumgart's Surgery of the Liver, Biliary Tract and Pancreas, 2-Volume Set. Elsevier Health Sciences.
Kalvani, A. R., Khiav, L. A., & Hosseini, S. (2023). Detection of Fasciola hepatica using nested-PCR in the slaughterhouses of Alborz, Iran. 1477-1311.
Khalkhali, H. R., Foroutan, M., Khademvatan, S., Majidiani, H., Aryamand, S., Khezri, P., & Aminpour, A. (2018). Prevalence of cystic echinococcosis in Iran: a systematic review and meta-analysis. Journal of helminthology, 92(3), 260-268. doi:10.1017/S0022149X17000463
Khan, M. A., Afshan, K., Sargison, N. D., Betson, M., Firasat, S., & Chaudhry, U. (2023). Spatial distribution of Dicrocoelium in the Himalayan ranges: potential impacts of ecological niches and climatic variables. Acta Parasitologica, 68(1), 91-102. doi:https://doi.org/10.1007/s11686-022-00634-1
Khanjari, A., Bahonar, A., Fallah, S., Bagheri, M., Alizadeh, A., Fallah, M., & Khanjari, Z. (2014). Prevalence of fasciolosis and dicrocoeliosis in slaughtered sheep and goats in Amol Abattoir, Mazandaran, northern Iran. Asian Pacific Journal of Tropical Disease, 4(2), 120-124. doi:10.1016/S2222-1808(14)60327-3
Kiani, B., Budke, C. M., Shams Abadi, E., Hashtarkhani, S., Raouf Rahmati, A., AkbarPour, M., & Moghaddas, E. (2021). Evaluation of zoonotic platyhelminthe infections identified in slaughtered livestock in Iran, 2015–2019. BMC Veterinary Research, 17(1), 185. doi:https://doi.org/10.1186/s12917-021-02888-9
Li, F., & Liu, G. (2024). Fasciola: In Molecular Medical Microbiology (pp. 3249-3259). Academic Press.
Manga-González, M. Y., González-Lanza, C., Cabanas, E., & Campo, R. (2001). Contributions to and review of dicrocoeliosis, with special reference to the intermediate hosts of Dicrocoelium dendriticum. Parasitology, 123(7), 91-114. https://doi.org/10.1017/s003118200 1008204
Mas-Coma, S., Bargues, M. D., & Valero, M. A. (2005). Fascioliasis and other plant-borne trematode zoonoses. International journal for parasitology, 35(11-12), 1255-1278. doi:https://doi.org/10.1016/j.ijpara.2005.07.010
Mas-Coma, S., Buchon, P., Funatsu, I. R., Angles, R., Artigas, P., Valero, M. A., & Bargues, M. D. (2020). Sheep and cattle reservoirs in the highest human fascioliasis hyperendemic area: experimental transmission capacity, field epidemiology, and control within a One Health initiative in Bolivia. Frontiers in Veterinary Science, 7, 583204. doi: 10.3389/fvets.2020.583204
Mehmood, N., Arshad, M., Ahmed, H., Simsek, S., & Muqaddas, H. (2020). Comprehensive account on prevalence and characteristics of hydatid cysts in livestock from Pakistan. The Korean journal of parasitology, 58(2), 121. doi: 10.3347/kjp.2020.58.2.121
Mehmood, K., Zhang, H., Sabir, A. J., Abbas, R. Z., Ijaz, M., Durrani, A. Z., ... Li, J. (2017). A review on epidemiology, global prevalence and economical losses of fasciolosis in ruminants. Microbial pathogenesis, 109, 253-262. doi:https://doi.org/10.1016/j.micpath.2017.06.006
Meshgi, B., Majidi-Rad, M., Hanafi-Bojd, A. A., & Kazemzadeh, A. (2019). Predicting environmental suitability and geographical distribution of Dicrocoelium dendriticum at littoral of Caspian Sea: an ecological niche-based modeling. Preventive veterinary medicine, 170, 104736. doi: https://doi.org/10.1016/j.prevetmed.2019.104736
Mhouse Alsaady, H. A., & Naeem Al-Quzweeni, H. A. (2019). Molecular Study of Echinococcus Granulosus in Misan Province, South of Iraq. Indian Journal of Public Health Research & Development, 10 (9).
Molazadeh, P., & Zohoor, A. R. (2011). Prevalence of liver termatods and hydatid cyst in livestock, Jiroft, Iran, 2001. Journal of Research in Health Sciences, 2(1), 17-22.
Motazedian, M., Najjari, M., Zarean, M., Karimi, G., Karimazar, M., & Ebrahimipour, M. (2019). An abattoir survey of hydatid and liver fluke disease in slaughtered cattle in Alborz Province, Iran. Comparative Clinical Pathology, 28, 99-105. doi:https://doi.org/10.1007/s00580-018-2800-8
Najjari, M., Karimazar, M.R., Rezaeian, S., Ebrahimipour, M., & Faridi, A. (2020). Prevalence and economic impact of cystic echinococcosis and liver fluke infections in slaughtered sheep and goat in north-Central Iran, 2008–2018. Journal of Parasitic Diseases, 44, 17-24.
Nur, A., Abera, B., & Gunse, T. (2017). The significance (socio-economic impact) and control of Echinococcosis/Hydatidosis: a review. European Journal of Biological Sciences, 9(2), 58-66. doi:10.5829/idosi.ejbs.2017.58.66
Otero-Abad, B., & Torgerson, P. R. (2013). A systematic review of the epidemiology of echinococcosis in domestic and wild animals. PLoS neglected tropical diseases, 7(6), e2249.
Prasetyo DA, Nurlaelasari A, Wulandari AR, Cahyadi M, Wardhana AH, Kurnianto H, et al. (2023). High prevalence of liver fluke infestation, Fasciola gigantica, among slaughtered cattle in Boyolali District, Central Java. Open veterinary journal, 3(2), 13(5), 654-62. 10.5455/OVJ. 2023.v13.i5.19.
Raj, V. S., Pandey, R. P., Singh, R. K., & Mohaptara, T. M. (2022). Dicrocoeliasias. In Textbook of Parasitic Zoonoses: Singapore: Springer Nature Singapore.
Rashidimehr, A., Nayebzadeh, H., Amini Farsani, Z., & Hataminia, M. (2024). Studying the factors affecting the prevalence of Platyhelminthes in slaughtered ruminants in Lorestan province, Iran (2012-2022). Journal of Zoonotic Diseases, 8(3), 547-565. doi:10.22034/jzd.2024.18099
Samkange, A., Kandiwa, E., Mushonga, B., Bishi, A., Muradzikwa, E., & Madzingira, O. (2019). Conception rates and calving intervals of different beef breeds at a farm in the semi‐arid region of Namibia. Tropical Animal Health and Production, 51(7), 1829–1837. doi:10.1007/s11250-019-01876-4
Sargison ND, Baird GJ, Sotiraki S, Gilleard JS, Busin V. (2012). Hepatogenous photosensitisation in Scottish sheep caused by Dicrocoelium dendriticum. Veterinary Parasitology. 189(2-4), 233-237. https://doi.org/10.1016/j.vetpar.2012.04.018
Sayadi, M., Rezaei, M., Jahanbakhsh, M., Gholamrezaei, M., Mohammad-Pourfard, I., Yahyaei, M., & Esmaeili, R. (2015). The Prevalence of Fascioliasis in Slaughtered Animals of the Industrial Slaughterhouse of Arak, Iran. 3(4), 59-64.
Serra, E., Masu, G., Chisu, V., Cappai, S., Masala, G., Loi, F., & Piseddu, T. (2022). Environmental contamination by Echinococcus spp. eggs as a risk for human health in educational farms of Sardinia, Italy. Veterinary Sciences, 9(3), 143.doi: 10.3390/vetsci9030143.
Shabani, M., Solhjoo, K., Taghipour, A., Jahromi, A. S., Karami, S., & Armand, B. (2022). The occurrence of cystic echinococcosis in slaughtered livestock in Jahrom, south of Iran. Parasite epidemiology and control, 19, e00274. doi:https://doi.org/10.1016/j.parepi.2022.e00274
Shamsi, L., Samaeinasab, S., & Samani, S. T. (2020). Prevalence of hydatid cyst, Fasciola spp. and Dicrocoelium dendriticum in cattle and sheep slaughtered in Sabzevar abattoir, Iran. Annals of Parasitology, 66(2), 211-216. doi:10.17420/ap6602.256
Soosaraei, M., Fakhar, M., Teshnizi, S. H., Emameh, R. Z., Hezarjaribi, H. Z., Asfaram, S., & Kalani, H. (2020). Status of fasciolosis among domestic ruminants in Iran based on abattoir data: A systematic review and meta-analysis. Annals of Parasitology, 66(1), 77–86. doi: 10.17420/ap6601.240
Stuen, S., & Ersdal, C. (2022). Fasciolosis—an increasing challenge in the sheep industry. Animals, 12(12), 1491.doi: 10.3390/ani12121491
Torabi, H., Shirini, K., & Ghaffari, R. (2021). A rare simultaneous occurrence of splenic and pelvic cavity hydatid cyst. Cureus, 13(12). doi:10.7759/cureus.20827
Vaisi-Raygani, A., Mohammadi, M., Jalali, R., Salari, N., & Hosseinian-Far, M. (2021). Prevalence of cystic echinococcosis in slaughtered livestock in Iran: a systematic review and meta-analysis. BMC infectious diseases, 21(1), 429. doi:https://doi.org/10.1186/s12879-021-06127-2
WHO/OIE. (2023). Manual on Echinococcosis in Humans and Animals a Public Health Problem of Global Concern. Available online: https://www.who.int/publications-detail-redirect/929044522X (accessed on 5 November 2023). In.
)