با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تنوع زیستی و ایمنی زیستی، پژوهشکده ‏محیط زیست و توسعه پایدار، سازمان حفاظت محیط ‏زیست، تهران، ایران

2 دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ‏بندرعباس، بندرعباس، ایران

10.30473/eab.2023.63544.1877

چکیده

سمندر ایرانی (Persian Brook Salamander Paradactylodon persicus) یکی از خزانه‌های ژنتیکی منحصر به فرد دوزیستان ایران است که جنگل‌های هیرکانی شمال ایران آخرین حد پراکنش جنوب‌‌غربی آن در آسیا می‌باشد. تا سال ۲۰۱۹ دو گونه مجزا شامل سمندر ایرانی P. persicus در غرب و مرکز و سمندر گرگانی P. gorganensis در شرق هیرکانی معرفی شده بود ولی بر اساس داده‌‌های توالی‌‌یابی NGS و فیلوژنتیکی این سمندرها به گونه واحد سمندر ایرانی Paradactylodon persicus تعلق دارند. جمعیت شرقی در معرض انقراض (CR) و جمعیت مرکزی و غربی در معرض تهدید (NT) فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار داشته و طرح‌‌ریزی برنامه‌‌های حفاظتی آن ضروری می‌‌باشد. این پژوهش بر اساس دستورالعمل پیشنهادی کارگروه بقاء گونه‌های اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN/SSC)، به شناسایی تهدیدها و اقدام‌‌های مدیریتی در قالب برنامه‌‌های راهبردی حفاظت و مدیریت جمعیت سمندر ایرانی می‌‌پردازد. مهمترین تهدیدهای گونه شامل جمع‌آوری نمونه، حضور جانوران اهلی و وحشی، تخریب چشمه‌ها، کمبود منابع آبی (کم‌شدن جریان آب) و دسترسی آسان به زیستگاه می‌‌باشد. از مهم‌ترین راهبرهای حفاظت و مدیریت سمندر ایرانی می‌‌توان به 1) شناسایی تهدیدها و ارائه راهکارهای کاهش اثرات هر تهدید بر گونه و زیستگاه، 2) شناسایی زیستگاه‌‌های جدید، پایش جمعیت و ارزیابی وضعیت زیستگاه، 3) انجام مطالعات علمی جنبه‌های مختلف زیستی و بوم‌شناختی و ایجاد پایگاه داده و 4) ارتقاء سطح آگاهی‌‌ها، دانش و جلب مشارکت ذی‌نفعان در حفاظت از گونه و زیستگاه هستند.  نتایج این مطالعه در مدیریت زیستگاه و جمعیت سمندر ایرانی، کاهش اثرات تهدید، بازنگری برنامه‌‌های مدیریتی و توسعه حفاظت مشارکتی کاربرد خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

Ahmadzadeh F, Shahrokhi G, Saberi-Pirooz R, Oladi M, Taati M., N. A. Poyarkov N. A. Rödder D. (2020) Alborz Heritage: geographic distribution and genetic differentiation of the Iranian Paradactylodon (Amphibia: Hynobiidae). Amphibia-Reptilia, 41(4), 519-534.
Ahmadzadeh, F. and Kaئmi, H. G. (2009). Distribution and Conservation status of the Persian Brook Salamander, Batrachuperus (Paradactylodon) persicus (Amphibia: Caudata: Hynobiidae) in north-western Iran. Iranian Journal of Animal Biosystematic. 5(1): 9-15.
Ahmadzadeh, F., Khanjani, F., Shadkam, A., Bohme, W. (2011): A new record of the Persian Brook Salamander, Paradactylodon persicus (Eiselt & Steiner, 1970) (Amphibia: Caudata: Hynobiidae) in northern Iran. Bonn zoological bulletin. 60: 63-65.
AmphibiaWeb. 2020. <http://amphibiaweb.org> University of California, Berkeley, CA, USA. Accessed 3 Sep 2020.
Askari Ziarati, N., Kami, H.G., Shajiee, H. (2013). Biological Study of The Persian Salamander Larva, Paradactylodon Gorganensis In Forested Elevations of Southern Part of Gorgan. Journal of Animal Biology, 6(2), 41-48. (In Persian).
Baillie, J. E. M., Hilton-Taylor, C. and Stuart, S. N. (2004). IUCN Red List of threatened species. A global species assessment. IUCN gland, Switzerland and Cambridge, UK.
Clergue-Gazeau, M., Thorn, R. (1978) Une nouvelle especede salamandre du genreBatrachuperus, en provenancede l’Iran septentrional (Amphibia; Caudata, Hynobi-idae). Bulletin de la Société d'histoire naturelle de Toulouse. 114: 455-560. (in France)
Cushman, S. A. (2006). Effects of habitat loss and fragmentation on amphibians: A review and prospectus. Biological Conservation. 231-240.
Delavar Sheyda Jalaly, H., Hosseini Khalehjir, S. G., Jamalzadeh, H., & Kami, H. G. (2017). Biodiversity of Amphibian in Easte of Guilan province. Journal of Animal Environment9(2), 131-140. (In Persian).
Eiselt, J. and Steiner, H. M. (1970). Erstfund eines hynobiiden Molches in Iran. Annalen des Naturhistorischen Mueseum Wien 74: 77-90.
IUCN – SSC Species Conservation Planning Sub-Committee, 2017. Guidelines for Species Conservation Planning. Version 1.0. Gland, Switzerland: IUCN. xiv + 114 pp
IUCN. (2015). The IUCN Red List of Threatened Species. See www.iucnredlist.org. (Accessed 14 December 2015.
Kammi, H. G. (1999). Additional specinmens of the Persian Mountain Salamander, Batrachuperus persicus from Iran (Amphibia: Hynobiidae). Zoology in the Middle East. 19: 37-42. 
Kammi, H. G. (2009). The biology of the Persian Mountain Salamander (Batrachuperus persicus) in Golestan Province, Iran. Asiatic Herpetological Research. 10: 182-190.
Kammi, H. G. (2015). Investigation and study of the cave salamander Paradactylodon gorganensis in Golestan province. Golestan University - Faculty of Science - Department of Biology. 73 pages.
Krizmatic, G., Mesaros, G., Dzuki, M. and Kalezic, L. (1997). Morphology of the smooth Newt (Triturus vulgaris) in former Yugoslavia, Taxonomical implications and distribution patterns. Acta Zoologica Academiae Scientiarum Hungaricae. 43 (4): 345-357.
Mohammadi, A., Kamali, K., Nazarizadeh, M., Khaki, S., Imani Harsini, J., & Kaboli, M. (2017). Conservation Prioritization of Iranian Amphibians. Journal of Animal Environment, 9(4), 131-136. (In Persian).
Rastegar-Pouyani N., Johari M, Hossein P. (2007). Field Guide to the Reptiles of Iran. Volume 1: Lizards. Second edition. Razi University Publishing, Iran. 296 p. (In Persian).
Papenfuss T., Anderson S., Rastegar-Pouyani N., Kuzmin S., Sharifi M., Nilson G., 2009. Iranodon gorganensis. The IUCN Red List of Threatened Species 2009: e.T2666A9466224. Downloaded on 30 August 2020.
Reilly, S.M. (1987) Paradactylodon: a junior synonym forBatrachuperus. Amphib. Reptil.8: 283-284
Rezapour, N., Heydari Nasrabadi, M., Kami, H. G. (2009). Study of Histology and Morphology of Urogenital System of Paradactylodon Gorganensis (Amphibian - Urodella - Hynobiida). Journal of Animal Biology, 1(2), 15-22. (In Persian).
Richardson, D. M. and Whittaker, R. J. (2010). Conservation biogeography foundations, concepts and challenges. Diversity and Distributions. 16 93): 313-320.
Risch, J.P. (1984): Breve diagnose deParadactylodon, genrenouveau durodele de l Iran (Amphibia, Caudata, Hyno-biidae). Alytes.3: 44-46.
Robertson, D. S., McKenna, M. C., Toon, O. B., Hope, S., Lillegraven, J.A. (2004), Survival in the first hours of the Cenozoic. Geological Society of America Bulletin.116: 760-768.
Safaei-mahroo, B.; Ghaffari, H.; Fahimi, H.; Broomand, S.; Yazdanian, M.; Najafi Majd, E.; Hosseinian Yousefkhani, S.S.; Rezazadeh, E.; Hosseinzadeh, M.S.; Nasrabadi, R.; RajabIzadeh, M.; Mashayekhi, M.; Motesharei, A.; Naderi, A. and Kazemi S.M., 2015. The herpetofauna of Iran: Checklist of taxonomy, distribution and conservation status. Asian Herpetological Research. Vol. 1, pp: 111-131.
Steiner, H.M. 1973. Contributions to the knowledge of distribution, ecology and bionomy of Batrachuperus persicus (Caudata, Hynobiidae). Salamandra,  9 (1): 1-6. (In German).
Stöck, M., Fakharzadeh, F., Kuhl, H., Rozenblut-Kościsty, B., Leinweber, S., Patel, R., Ebrahimi, M., Voitel, S., Schmidtler, J.F., Kami, H.G., Ogielska, M. (2019): Shedding light on a secretive tertiary urodelean relict: Hynobiid Salamanders (Paradactylodon persicus) from Iran, illuminated by phylogeographic, developmental, and transcriptomic data. Genes. 10: 306.
Tayefeh F. H., Ghasemi, S., Izadian, M., Nezami Balochi, B., Ebrahimi, A. 2020. Action plan for the management and protection of Iranian salamanders, Department of Environmental. 48 pages. (In Persian).
Yousefi Siahkalroodi, S., Khederzadeh, S., Ghadiri Abyaneh, M. (2015). Investigation of two phenotypes of the Gorgani Cave Salamander (Paradactylodon gorganensis) Using D-loop Region Sequencing. Journal of Animal Environment, 7(1), 151-156. (In Persian).
Yousefi-Siahkolroudi S., Saeedi H., Behfar M., Fallahi R., Izadian M. (2016) Atlas of Amphibian of Iran. Jahad Daneshgahi of Alborz, 112 p.
Zakerinasab M., Yousefi Siahkalroudi S. (2015). A phonetic study of amphibians in Lavasanat region, Journal of Ornamental Aquati, 1(4): 29-36. (In Persian).