بیوسیستماتیک جانوری
رز سلاطین؛ شاهرخ پاشایی راد؛ علی رضا نادری
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 آذر 1392
چکیده
راسته بالپولکداران متشکل از دو زیرراسته روزپروازها (Butterflies) و شبپروازها (Moths) با حدود 165000 گونه یکی از راستههای مهم حشرات محسوب میگردد. زیرراسته روزپروازها با حدود بیستهزار گونه از اهمیت اقتصادی بسیار بالایی برخوردار است. افراد این زیرراسته خصوصا در دوره لاروی از آفات مهم گیاهان زراعی بوده و از طرفی در مرحله بالغ بصورت گرده افشان ...
بیشتر
راسته بالپولکداران متشکل از دو زیرراسته روزپروازها (Butterflies) و شبپروازها (Moths) با حدود 165000 گونه یکی از راستههای مهم حشرات محسوب میگردد. زیرراسته روزپروازها با حدود بیستهزار گونه از اهمیت اقتصادی بسیار بالایی برخوردار است. افراد این زیرراسته خصوصا در دوره لاروی از آفات مهم گیاهان زراعی بوده و از طرفی در مرحله بالغ بصورت گرده افشان عمل میکنند. بسیاری از گونههای بالغ به دلیل زیبایی توسط کلکسیونرها جمعآوری میشوند و بسیاری به عنوان مدل در هنر و طراحی بکار میروند. مطالعه حاضر در راستای تکمیل فون پروانههای البرز صورت گرفت. در بررسیهای به عمل آمده طی فصول بهار و تابستان 1389 بر روی فون پروانههای بخشهایی از البرز مرکزی (دیزین، گلندرود، کمربن، نسن، کدیر و بلده)، 170 نمونه از پروانههای خانواده Nymphalidae با استفاده از تور حشرهگیری جمعآوری و شناسایی گردیدند، نمونههای شناسایی شده شامل 6 گونه متعلق به 2 جنس و 1 قبیله بوده که به زیرخانواده Heliconiinae اختصاص داشتند.
بیوسیستماتیک جانوری
ایمان گوهری؛ شاهرخ پاشایی راد؛ شاهرخ نویدپور؛ ساناز مولایی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 آذر 1392
چکیده
بر طبق آمار منتشر شده ی مرکز مدیریت بیماری ها فراوانی سالانه گزش عقرب در ایران بین سالهای 2001تا 2003 سالیانه 38415 گزش بوده است و میزان مرگ ومیر سالیانه عقرب گزیدگی در ایران 21مورد در سال است. بی شک عقرب گزیدگی از جمله مشکلات جامعه پزشکی ماست، ولی آنچه به این موضوع اهمیت می دهد ترس و هراسی است که مردم از این جانور دارند. متأسفانه آمار دقیق و ...
بیشتر
بر طبق آمار منتشر شده ی مرکز مدیریت بیماری ها فراوانی سالانه گزش عقرب در ایران بین سالهای 2001تا 2003 سالیانه 38415 گزش بوده است و میزان مرگ ومیر سالیانه عقرب گزیدگی در ایران 21مورد در سال است. بی شک عقرب گزیدگی از جمله مشکلات جامعه پزشکی ماست، ولی آنچه به این موضوع اهمیت می دهد ترس و هراسی است که مردم از این جانور دارند. متأسفانه آمار دقیق و درستی در رابطه با خطر گزش این جانور در اختیار نیست تا براساس آن بتوان گفت مشکل عقرب گزیدگی در جامعه ی ما مربوط به چه نوع عقربی است و چه نوع جایگاهی در رده بندی عاملین مرگ دارد که بتوان اقدام به تهیه ی آنتی ونوم مونووالان مربوط به هر عقرب کرد؛ آنچه مسلم است این است که وجود این مشکل در مناطق جنوب و غرب کشور به ویژه در فصل گرما غیرقابل انکار است.در این تحقیق ابتدا استان ایلام بر اساس موقعیت جغرافیایی، گستره عقرب گزیدگی، نوع آب و هوا وتحقیقات محلی استان ایلام به 14 منطقه نمونه برداری تقسیم شد. نمونه ها با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبرنظیر نویدپور تشخیص داده شد، فراوانی عقرب درهرمنطقه آب وهوایی نشان داده شد ونقشه توزیع آن ها با استفاده از نرم افزار Gis رسم گردید. دراستان ایلام از 390 عقرب صید شده 10 گونه شامل عقرب های هوتنتوتاسلسئی(07/23درصد)، کمبوتوس ماتهیسنی (07/13درصد)، مزوبوتوس اپئوس (56/22درصد)، همی اسکورپیوس لپتورس (3/12درصد)، آندروکتونوس کراسیکودا (1/4درصد)، اورتوشیروس ایرانوس (94/7درصد)، اسکورپیوموروس (56/2درصد)، بوتاکوس ماکروسنتروس ( 33/3درصد)، ادونتوبوتوس بیدنتاتوس(02/1درصد) و رازیانوس زارودنی ای (87/4درصد) شناسایی شد.
بیوسیستماتیک جانوری
ولی الله خلجی پیربلوطی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 مهر 1393
چکیده
در این مقاله یکی از روشهای ساده، سریع و دقیق برای تهیه تصاویر علمی از نمونه های جانوری پیشنهاد شده است. در این روش ابتدا عکس ها نمونه و یا تصاویر تهیه شده با مداد با کمک میکروسکوپ و یا استریو میکروسکوپ مجهز به لوله ترسیم اسکن می شوند. تصاویر اسکن شده در برنامه CorelDraw باز شده و جزئیات تصاویر با کمک قلم های ویژه و خطوط مناسب ترسیم می شود. ...
بیشتر
در این مقاله یکی از روشهای ساده، سریع و دقیق برای تهیه تصاویر علمی از نمونه های جانوری پیشنهاد شده است. در این روش ابتدا عکس ها نمونه و یا تصاویر تهیه شده با مداد با کمک میکروسکوپ و یا استریو میکروسکوپ مجهز به لوله ترسیم اسکن می شوند. تصاویر اسکن شده در برنامه CorelDraw باز شده و جزئیات تصاویر با کمک قلم های ویژه و خطوط مناسب ترسیم می شود. تصاویر تهیه شده نهایی با این روش با فرمت های شناخته شده ذخیره شده و در مقالات علمی مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان گزینه ای اختیاری، استفاده از تابلو دیجیتایزر هم برای ترسیم اولیه نمونه و هم افزودن جزئیات امکان پذیر می باشد.واژه های کلیدی: تصاویر جانوران، برنامه کورل، طراحی دیجیتال.چکیدهدر این مقاله یکی از روشهای ساده، سریع و دقیق برای تهیه تصاویر علمی از نمونه های جانوری پیشنهاد شده است. در این روش ابتدا عکس ها نمونه و یا تصاویر تهیه شده با مداد با کمک میکروسکوپ و یا استریو میکروسکوپ مجهز به لوله ترسیم اسکن می شوند. تصاویر اسکن شده در برنامه CorelDraw باز شده و جزئیات تصاویر با کمک قلم های ویژه و خطوط مناسب ترسیم می شود
بیوسیستماتیک جانوری
سید رضا پورربی؛ شاهرخ پاشائی راد؛ محبوبه حاجی رستملو؛ حسن باروقی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 مهر 1393
چکیده
چکیده:
گونه های مختلف مربوط به خانواده سیرفیده جزء حشرات مفید در طبیعت بوده و در امر کشاورزی حائز اهمیت می باشند. طی مطالعه فونستیکی دو بالان خانواده سیرفیده که در سالهای 1391-1390 در شهرستان جلفا از استان آذربایجان شرقی صورت گرفت، گونه Merodon latifemoris به عنوان گزارش جدید برای فون از ایران و منطقه شناسائی و معرفی گردید. در این مطالعه نمونه های ...
بیشتر
چکیده:
گونه های مختلف مربوط به خانواده سیرفیده جزء حشرات مفید در طبیعت بوده و در امر کشاورزی حائز اهمیت می باشند. طی مطالعه فونستیکی دو بالان خانواده سیرفیده که در سالهای 1391-1390 در شهرستان جلفا از استان آذربایجان شرقی صورت گرفت، گونه Merodon latifemoris به عنوان گزارش جدید برای فون از ایران و منطقه شناسائی و معرفی گردید. در این مطالعه نمونه های جمع آوری شده، پس از انتقال به آزمایشگاه حشره شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند مورد مطالعه ریخت شناسی قرار گرفتند. اندام های مهم حشرات از قبیل پاها، بالها، سینه، شکم و در نهایت اندام تناسلی جنس نر مورد برسی قرار گرفت. در این بررسی آخرین بند شکم جنس نر حشرات جدا و در داخل هیدروکسید پتاسیم 10% به مدت 24-12 ساعت انتقال و بعد به درون الکل 70% منتقل گردید در زمان مطالعه یک قطره گلسیرین اضافه شده و به وسیله کلیدهای شناسائی معتبر شناسائی گردید، همچنین برای نمونه های جمع آوری و شناسائی شده تصاویر و کلید شناسائی تهیه گردید.
بیوسیستماتیک جانوری
محمد تفدیسی؛ محمد کابلی؛ آزیتا فراشی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 مهر 1393
چکیده
گوشتخواران بخاطر قرار داشتن در رأس هرم غذایی دارای اهمیت بالایی در اکوسیستمها هستند. عادات غذایی گوشتخواران بزرگ با مشخصههای اکولوژیکی مهمی از قبیل الگوی مکانی، جابجایی، انتخاب زیستگاه، ساختار اجتماعی، موفقیت تولیدمثلی و توزیع جغرافیایی در ارتباط است. بر این اساس در این پژوهش به منظور تعیین رژیم غذایی پلنگ در پارک ملی ساریگل ...
بیشتر
گوشتخواران بخاطر قرار داشتن در رأس هرم غذایی دارای اهمیت بالایی در اکوسیستمها هستند. عادات غذایی گوشتخواران بزرگ با مشخصههای اکولوژیکی مهمی از قبیل الگوی مکانی، جابجایی، انتخاب زیستگاه، ساختار اجتماعی، موفقیت تولیدمثلی و توزیع جغرافیایی در ارتباط است. بر این اساس در این پژوهش به منظور تعیین رژیم غذایی پلنگ در پارک ملی ساریگل از تجزیه و تحلیل سرگین با شاخص درصد حضور در طول چهار فصل سال استفاده شد. نتایج نشان داد که رژیم غذایی پلنگ در پارک ملی ساریگل دارای تنوع بالایی است و شامل قوچ و میش، کل و بز، گراز، خرگوش، روباه، دام اهلی، تشی، سگ، اسب، پرنده و گیاه است. قوچ و میش در پارک ملی ساریگل بیشترین سهم و خرگوش و اسب کمترین سهم را در رژیم غذایی این گونه دارند. بیشک شناسایی منابع غذایی پلنگ و حفظ جمعیت طعمهها میتواند راهگشای مدیریت و بهبود وضعیت حفاظتی این گونه باشد.واژه های کلیدی: هرم غذایی، سرگین، عادات غذایی.
بیوسیستماتیک جانوری
متین خالقی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 مهر 1393
چکیده
بمنظور شناسایی گونه های متعلق به رده خیارهای دریایی در پهنه های جزرومدی خلیج چابهار، طی یک سال از آبان ماه سال 1387 تا شهریورماه سال 1388 بررسی های میدانی صورت گرفت. منطقه مورد مطالعه در منتهی الیه جنوب شرقی ایران و سواحل دریای عمان- استان سیستان و بلوچستان در محدوده جغرافیایی عرض شمالی´´61´16°25 تا´´47´22°25 و طول شرقی ´´90´39°60 تا´´38´24°60 قرار ...
بیشتر
بمنظور شناسایی گونه های متعلق به رده خیارهای دریایی در پهنه های جزرومدی خلیج چابهار، طی یک سال از آبان ماه سال 1387 تا شهریورماه سال 1388 بررسی های میدانی صورت گرفت. منطقه مورد مطالعه در منتهی الیه جنوب شرقی ایران و سواحل دریای عمان- استان سیستان و بلوچستان در محدوده جغرافیایی عرض شمالی´´61´16°25 تا´´47´22°25 و طول شرقی ´´90´39°60 تا´´38´24°60 قرار گرفته است. در طول نوار ساحلی منطقه مورد مطالعه تعداد 5 ایستگاه نمونه برداری بر اساس ویژگی های ژئومورفولوژیکی، زیستگاهی و امکان دسترسی تعیین گردید. نمونه برداری هر دو ماه یکبار در جزر کامل و بصورت پیمایشی در ایستگاه های تعیین شده انجام گرفت و تمام نمونه های بارز هر گونه جمع آوری شدند. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه، شناسایی از طریق اسپیکول های استخراج شده و با کمک کلیدهای شناسایی معتبر انجام شد. 4 گونه خیار دریایی Holothuria leucospilota، Holothuria arenicola، Holothuria insignis و .Holothuria sp از خانواده Holothuroidae و از راسته Elasipodida شناسایی گردید. بیشترین فراوانی این گونه ها در دی ماه ، ایستگاه 4 مشاهده شده است.
بیوسیستماتیک جانوری
زهرا اکتفا؛ الهام احمدی؛ فرشته شامحمدی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 آبان 1393
چکیده
فون حلزون های رودخانه دز دراستان خوزستان طی سال های 92-1391 مورد بررسی قرار گرفت. مجموعا تعداد 29 گونه حلزون برای اولین بار در ایران از رودخانه دز استان خوزستان شناسایی شد که متعلق به 15 جنس از10 خانواده می باشد که بر اساس خصوصیات مورفومتری (شکل، اندازه، نقوش روی صدف، اپرکول، دریچه صدف، راستگرد یا چپگرد بودن صدف، محل قرارگیری سوراخ تنفسی ...
بیشتر
فون حلزون های رودخانه دز دراستان خوزستان طی سال های 92-1391 مورد بررسی قرار گرفت. مجموعا تعداد 29 گونه حلزون برای اولین بار در ایران از رودخانه دز استان خوزستان شناسایی شد که متعلق به 15 جنس از10 خانواده می باشد که بر اساس خصوصیات مورفومتری (شکل، اندازه، نقوش روی صدف، اپرکول، دریچه صدف، راستگرد یا چپگرد بودن صدف، محل قرارگیری سوراخ تنفسی ، خط میانه پشتی ، موکوس و رنگ آن، اندازه بدن، سوهانک، خط کلیه و دستگاه تولید مثلی ( شناسایی شدند. بیشترین و کمترین تنوع گونه ای در میان حلزون های شناسایی شده به ترتیب با 18 و 8 گونه مربوط به ایستگاه های 4 و 2 از رودخانه دز که به فاصله82/20 کیلومتر از یکدیگر قرار دارند، است. بزرگترین خانواده از نظر تنوع گونه ای خانواده Thiaridae با 8گونهMelanopsispraemorsa ، Melanopsis costata ،, Melanopsis doriae Melanopsis nodosa، Melanopsis subtingitana, Melanoides pyramis، Melanoides tuberculata و Thiara scabra است.همچنین از بین گونه های شناسایی شده مهمترین گونه ها از لحاظ پزشکی در انتقال بیماریهای انگلی در انسان و دام گونه های Bulinus truncatus و Lymnaea truncatula است. گونه های Melanopsis subtingitana, Annandale,1918 و Gyraulus huwaizahensis نیز برای اولین بار از ایران گزارش می گردد.
شیلات
فاطمه مشیدی؛ سهیل ایگدری؛ منوچهر نصری
چکیده
مطالعه حاضر به منظور بررسی تنوع ریختی چهار جمعیت شاهکولی ارومیه (Alburnus atropatenae)، با استفاده از روش ریختسنجی هندسی انجام شد. برای این منظور تعداد 163 نمونه از چهار رودخانه حوضه ارومیه شامل رودخانههای بانه، سقزچای، سیمینهرود و زرینهرود با استفاده از الکتروشوکر نمونهبرداری شدند. برای استخراج داده-های شکل از سمت چپ نمونه تصاویر ...
بیشتر
مطالعه حاضر به منظور بررسی تنوع ریختی چهار جمعیت شاهکولی ارومیه (Alburnus atropatenae)، با استفاده از روش ریختسنجی هندسی انجام شد. برای این منظور تعداد 163 نمونه از چهار رودخانه حوضه ارومیه شامل رودخانههای بانه، سقزچای، سیمینهرود و زرینهرود با استفاده از الکتروشوکر نمونهبرداری شدند. برای استخراج داده-های شکل از سمت چپ نمونه تصاویر دوبعدی تهیه گردید. سپس تعداد 15 لندمارک همساخت تعریف و با استفاده از نرمافزار TpsDig2 برروی نمونهها رقومی شدند. دادههای لندمارک پس از رویهمگذاری براساس آنالیز پروکراست با استفاده از تحلیلهای PCA، CVA با ارزش P حاصل از Permutation test و Cluster Analysis مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین شکل بدن هر جمعیت نسبت به شکل میانگین کل مصورسازی گردید. نتایج نشان داد که تفاوت معنیداری از نظر شکل بدن بین جمعیتهای مورد مطالعه وجود دارد. براساس تجزیهوتحلیل خوشهای، جمعیتهای مورد مطالعه براساس شکل بدن به دو خوشه شامل خوشه رودخانه بانه و خوشه رودخانه های سقزچای، سیمینهرود و زرینهرود تقسیم شدند. براین اساس جمعیتهای بانه، سیمینه رود و سقزچای با بدنی پهن و به ترتیب بواسطه سر کوچکتر، موقعیت عقبی چشمها و طول قاعده باله پشتی کمتر و جمعیت زرینهرود بواسطه بدنی دوکی شکل با عمق کمتر قابل تفکیک باشند. این تفاوتهای ریختی میتواند بیانگر تکامل در حال پیشرفت جمعیتهای این گونه تحت تاثیر شرایط محیطی رودخانههای محل زیست و جدایی جغرافیایی باشد.
بیوسیستماتیک جانوری
فاطمه فخارزاده؛ سمیه حروبی
چکیده
دو گونه وزغ سبز (Bufotes viridis) از خانواده وزغهای حقیقی (Bufonidae) و قورباغه مردابی (Pelophylax ridibundus) از خانواده قورباغههای حقیقی (Ranidae) بیشترین پراکنش را در استان خوزستان دارند. این دو گونه مشکلات آرایهشناختی فراوانی دارند و مطالعات کروموزومی که تاکنون در کشور برروی آنها انجام گرفته است، اندک میباشد. در مطالعات میدانی تعداد 28 ...
بیشتر
دو گونه وزغ سبز (Bufotes viridis) از خانواده وزغهای حقیقی (Bufonidae) و قورباغه مردابی (Pelophylax ridibundus) از خانواده قورباغههای حقیقی (Ranidae) بیشترین پراکنش را در استان خوزستان دارند. این دو گونه مشکلات آرایهشناختی فراوانی دارند و مطالعات کروموزومی که تاکنون در کشور برروی آنها انجام گرفته است، اندک میباشد. در مطالعات میدانی تعداد 28 دوزیست بیدم شامل 17 عدد وزغ سبز و 11 عدد قورباغه مردابی از شمالغرب و جنوب استان خوزستان (شوش، خرمشهر و هندیجان) جمعآوری شدند. نمونهبرداری در بازه زمانی تابستان 1398 تا تابستان 1399 انجام شد. مطالعات کروموزومی نشان داد که همگی وزغهای سبز جمعآوری شده از سه منطقه موردمطالعه 22=n2 کروموزوم دارندکه در دو گروه دستهبندی شدند. اولین گروه شامل شش جفت کروموزوم بزرگ و دومین گروه شامل پنج جفت کروموزوم کوچک بودند. در وزغهای هر سه منطقه موردمطالعه جفت چهارم و هفتم کروموزومها سابمتاسانتریک و بقیه آنها متاسانتریک بودند. نتایج نشان داد که همه قورباغههای مردابی صیدشده 26=n2 کروموزوم دارند که در دو گروه قرار گرفتند. گروه اول شامل پنج جفت کروموزوم بزرگ و گروه دوم شامل هشت جفت کروموزوم کوچک بودند. فرمول کاریوتایپی قورباغههای سه منطقه نمونهبرداری با یکدیگر یکسان نیستند. فرمول کاریوتایپی قورباغههای خرمشهر، شوش و هندیجان بهترتیب 8m+1sm +4st، 7m+3sm+3st و6m+6sm+1st میباشند. در هیچکدام از دوزیستان بیدم صیدشده کروموزومهای هترومورف جنسی مشاهده نشد. مطالعه حاضر در مورد قورباغههای مردابی و مقایسه آن با پژوهشهای دیگر در ایران تنوع قابلتوجهی را از نظر کاریوتایپی در کشور نشان میدهدکه احتمال وجود کمپلکس گونهای را قوت میبخشد.
بیوسیستماتیک جانوری
سیدمهدی حیدری؛ شاهرخ پاشایی راد؛ کامران کمالی؛ محمد یعقوبی آوینی
چکیده
خزندگان تنها دارای ارزش اقتصادی نیستند بلکه از نظر فرهنگی، تاریخی، هنر، آموزش، کشاورزی و بومشناختی موردتوجه قرار میگیرند. آنها با شکار حشرات میتوانند نقش موثری را در کنترل آفات کشاورزی ایفا کنند. نمونهبرداری پس از تعیین 27 ایستگاه و بهصورت غیر تهاجمی صورت گرفت. تعداد 213 نمونه از سه گونه Paralaudakia caucasia، Ophispos elegans و Ermias papenfussi در ...
بیشتر
خزندگان تنها دارای ارزش اقتصادی نیستند بلکه از نظر فرهنگی، تاریخی، هنر، آموزش، کشاورزی و بومشناختی موردتوجه قرار میگیرند. آنها با شکار حشرات میتوانند نقش موثری را در کنترل آفات کشاورزی ایفا کنند. نمونهبرداری پس از تعیین 27 ایستگاه و بهصورت غیر تهاجمی صورت گرفت. تعداد 213 نمونه از سه گونه Paralaudakia caucasia، Ophispos elegans و Ermias papenfussi در منطقه شناسایی گردید. تعداد 203 نمونه متعلق به گونه P. caucasia بود که از این بین 29 نمونه بالغ و 14 نمونه نابالغ مورد بیومتری قرار گرفتند. نتایج بهدستآمده از بیومتری نمونهها پس از بررسی در نرمافزار IBM SPSS Statistic 24، بیانگر وجود اختلاف معنیدار در طول SVL (نوک پوزه تا مخرج)، بدن و دم میباشد. این امر را میتوان بهدلیل وجود رودخانه بزرگی که از شرق جاری و تا غرب ادامه پیدا کرده است، دانست. اختلافهای موجود در جنس خاک کوهستان (سنگی- صخرهای در شرق و رسی- صخرهای در غرب) و ارتفاع در شرق و غرب منطقه تأثیرگذار است. همچنین نمونههای جمعآوریشده دارای اختلاف معنیدار با نمونههای گزارششده از دیگر پژوهشگران در شاهرود و مازندران بود.
بیوسیستماتیک جانوری
حبیبه زارع؛ بتول گرگین؛ فاطمه عزیززاده
چکیده
این مطالعه به بررسی وضعیت فلزات سمی در خاک و ماهیهای سواحل خلیجفارس، با تمرکز بر منطقه بوشهر میپردازد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی و ارزیابی غلظت فلزات سنگین مانند سرب، کادمیوم، جیوه و آرسنیک در نمونههای خاک و ماهیهای صیدشده از این منطقه است. با استفاده از روشهای استاندارد نمونهبرداری و آنالیز شیمیایی، دادههای لازم جمعآوری ...
بیشتر
این مطالعه به بررسی وضعیت فلزات سمی در خاک و ماهیهای سواحل خلیجفارس، با تمرکز بر منطقه بوشهر میپردازد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی و ارزیابی غلظت فلزات سنگین مانند سرب، کادمیوم، جیوه و آرسنیک در نمونههای خاک و ماهیهای صیدشده از این منطقه است. با استفاده از روشهای استاندارد نمونهبرداری و آنالیز شیمیایی، دادههای لازم جمعآوری و تحلیل شدند. با توجه به مقادیر بهدستآمده از پنج ایستگاه در خاکهای سواحل خلیجفارس غلظت فلزات سنگین، فلزات منگنز، روی، کروم و نیکل بیش از سایر فلزات به چشم میخورد. همچنین با بررسی میانگین نرخ فلزات سنگین در ماهیهای سه ایستگاه خلیجفارس، غلظت فلزات آلومینیوم، روی، سرب، نیکل و مس بیشترین مقادیر را به خود اختصاص دادهاند. نتایج نشاندهنده وجود غلظتهای بالای برخی فلزات سمی در خاک و ماهیها بود که میتواند ناشی از فعالیتهای صنعتی، کشاورزی و آلودگیهای نفتی باشد. این یافتهها نگرانیهایی را در مورد سلامت اکوسیستم و ایمنی غذایی در منطقه بوشهر به وجود میآورد و ضرورت اقدامات مدیریتی و نظارتی برای کاهش آلودگی و حفاظت از منابع طبیعی را تأکید میکند. بهطور کلی، فلزات سنگین در سطح بسیار کم برای بدن سمی هستند. آلومینیوم، سرب و کادمیوم و نیکل دارای درجه سمیت بالاتری هستند، لذا، افزایش این فلزات در بافت ماهیان به بیشتر از حد مجاز با مخاطرات زیادی همراه است. مکانیسم اصلی سمیت فلزات سنگین شامل تولید رادیکالهای آزاد برای ایجاد استرس اکسیداتیو، آسیب به مولکولهای بیولوژیکی مانند آنزیمها، پروتئینها، لیپیدها، اسیدهای نوکلئیک و آسیب DNA میباشد.
بیوسیستماتیک جانوری
فاطمه بهارلو؛ علی غلامحسینی
چکیده
خانواده زنبورخوارها شامل 31 گونه پرنده با رنگهای درخشان هستند که در پالئوتروپیکال و جنوب اوراسیا زیست میکنند. از این تعداد، تنها سه گونه در ایران زیست میکنند. با توجه به نقش زنبورخوارها در طبیعت، حضور سه گونه از آنها در استان فارس و تعارضی که بین زنبورداران و گونههای این جنس وجود دارد، بررسی پراکنش گونههای آن در استان ...
بیشتر
خانواده زنبورخوارها شامل 31 گونه پرنده با رنگهای درخشان هستند که در پالئوتروپیکال و جنوب اوراسیا زیست میکنند. از این تعداد، تنها سه گونه در ایران زیست میکنند. با توجه به نقش زنبورخوارها در طبیعت، حضور سه گونه از آنها در استان فارس و تعارضی که بین زنبورداران و گونههای این جنس وجود دارد، بررسی پراکنش گونههای آن در استان دارای اهمیت میباشد. لذا پراکنش این گروه در نواحی اکولوژیکی استان فارس طی عملیات میدانی متعدد در سالهای 1396و 1397 انجام شد. در این مطالعه برای زنبورخوار معمولی 294 نقطه پراکنشی، زنبورخوار سبز 58 و زنبورخوار گلوخرمایی 13 نقطه پراکنشی ثبت شد. نتایج نشان داد زنبورخوار معمولی در اکثر نواحی استان، زنبورخوار سبز در قسمتهای جنوبی و غربی و زنبورخوار گلوخرمایی در نواحی غربی و شمالی استان پراکنش دارد. با توجه به نواحی اکولوژیکی استان، زنبورخوار معمولی در هر سه ناحیه اکولوژیکی شامل ناحیه بیایانی در قسمتهای شمالی، ناحیه زاگرس در قسمتهای مرکزی و ناحیه بیابانی و نیمهبیابانی در جنوب استان پراکنش دارد، اما بیشترین پراکنش آن در نواحی استپی جنگلی کوههای زاگرس است. زنبورخوار گلوخرمایی فقط در ناحیه زاگرس مشاهده شد. زنبورخوار سبز در نواحی اکولوژیکی زاگرس و همچنین بیابانی و نیمهبیابانی جنوب ایران پراکنش دارد و بیشترین پراکنش آن در ناحیه بیابانی و نیمهبیابانی جنوب است. این سه گونه در برخی مناطق در استان فارس همپوشانی پراکنشی دارند و مناطقی که محل زیست هر سه گونه است احتمالاً زنبورداری با خطر ریسک بیشتری همراه است و برای مکانیابی محل قرارگیری کندوها لازم است به این مهم توجه شود.
بیوسیستماتیک جانوری
مینا ازهاری؛ الهام احمدی
چکیده
حلزونهای آب شیرین میزبانان واسط گروه بزرگ و مهمی از کرمهای انگلی در پزشکی و دامپزشکی هستند. در ایران سالانه میلیونها ریال خسارات ناشی از فاسیولیازیس انسانی ایجاد میشود که میتواند میزبانان واسط آن، حلزون راستگرد Lymnaea palustris و حلزون چپگرد Physa acuta باشد. برای بررسی مورفولوژی حلزونهای آب شیرین L. palustris و P. acuta از دو خانواده ...
بیشتر
حلزونهای آب شیرین میزبانان واسط گروه بزرگ و مهمی از کرمهای انگلی در پزشکی و دامپزشکی هستند. در ایران سالانه میلیونها ریال خسارات ناشی از فاسیولیازیس انسانی ایجاد میشود که میتواند میزبانان واسط آن، حلزون راستگرد Lymnaea palustris و حلزون چپگرد Physa acuta باشد. برای بررسی مورفولوژی حلزونهای آب شیرین L. palustris و P. acuta از دو خانواده Lymnaeidae وPhysidae، اقدام به جمعآوری نمونهها طی دو فصل بهار و تابستان از غرب و جنوب استان تهران طی سالهای 1400 و 1401 شد. جمعاً تعداد 987 نمونه جمعآوری و پس از کشته شدن در آب جوش، در الکل 70 درصد نگهداری شدند. در آزمایشگاه، رادولای نمونهها استخراج گردیده و با استفاده از رنگ Mally II، رنگآمیزی شدند و فرمول دندانی، دندانهای رادولا و مورفولوژی پوسته موردبررسی قرار گرفت. در گونه L. palustris، دندان مرکزی باریک و با یک کاسپ کوچک پوشیده شده و دندانهای حاشیهای نیز رشد ضعیفی داشته و دارای ساختار نامنظمی است، اما در گونهP. acuta، دندان مرکزی دارای سه کاسپ اصلی و دندانهای حاشیهای بزرگ است. از نظر تفاوت در پوسته این دو گونه میتوان به طول و نوع پیچش آنها اشاره کرد که در بالغ گونه L. palustris اندازه استاندار آنها در حدود 21 میلیمتر بوده ولی در بالغ گونه P. acuta اندازه استاندار آنها در حدود 15 میلیمتر است. همچنین همبستگی معنیدار بین عامل محیطی دما با تغییرات جمعیت گونههای موردبررسی مشاهده شد.
بیوسیستماتیک جانوری
مسعود یوسفی؛ سید سعید حسینیان یوسفخانی؛ انوشه کفاش؛ مهدی رجبی زاده؛ محمد مرادپور؛ اسکندر رستگار پویانی
چکیده
مارگزیدگی یکی از مهمترین چالشهای سلامت و حفاظت است. شناخت مناطق با خطر مارگزیدگی بالا میتواند در مدیریت این چالش سلامت عمومی موثر باشد. اما تغییرات اقلیمی در حال تغییر الگوهای مکانی خطر مارگزیدگی است و سبب میشود تا مدیریت آن پیچیده تر و دشوار تر گردد. در مطالعه حاضر مطلوبیت زیستگاه افعی جعفری (Echis carinatus) به عنوان شاخص خطر مارگزیدگی ...
بیشتر
مارگزیدگی یکی از مهمترین چالشهای سلامت و حفاظت است. شناخت مناطق با خطر مارگزیدگی بالا میتواند در مدیریت این چالش سلامت عمومی موثر باشد. اما تغییرات اقلیمی در حال تغییر الگوهای مکانی خطر مارگزیدگی است و سبب میشود تا مدیریت آن پیچیده تر و دشوار تر گردد. در مطالعه حاضر مطلوبیت زیستگاه افعی جعفری (Echis carinatus) به عنوان شاخص خطر مارگزیدگی گونه افعی جعفری در نظر گرفته شد و نحوه تغییر مطلوبیت زیستگاه گونه تحت تاثیر تغییرات اقلیمی بررسی شد. برای مدل سازی مطلوبیت زیستگاه این گونه از رویکرد تجمیعی پنج روش مدلسازی (مدلهای خطی تعمیم یافته، مدلهای سازشی تعمیم یافته، مدلهای درخت رگرسیونی افزایشی، مکسنت و جنگل تصادفی) استفاده شد. همچنین تعداد روستاهای در معرض خطر گزش تحت شرایط اقلیمی حاضر و آینده تعیین شد. نتایج نشان داد، زیستگاههای مطلوب گونه تحت تاثیر تغییرات اقلیمی از 472619 کیلومتر مربع به 584881 کیلومتر مربع افزایش خواهد یافت و در نتیجه روستاهای در معرض خطر گزش نیز در آینده از 70247 به 82881 افزایش خواهد یافت. مناطقی که در مطالعه حاضر با خطر مارگزیدگی بالا شناسایی شدند اولویت بالایی برای اجرای برنامه های آموزشی و توزیع پادزهر دارند. مدلهای مطلوبیت زیستگاه برای شناسایی مناطق با خطر مارگزیدگی بالا تحت تاثیر تغییرات اقلیمی در کشور مفید هستند و میتوانند برای مطالعه خطر گزش سایر مارهای سمی تحت تاثیر تغییرات اقلیمی نیز مورد استفاده قرار گیرند.
بیوسیستماتیک جانوری
مسعود یوسفی؛ باقر نظامی؛ محمد علی ادیبی؛ عبدالصالح گری؛ فرهاد عطایی
چکیده
خزندگان از مهمترین اجزای بومسازگانهای طبیعی هستند که به واسطه قدرت تحرک پایین، آسیبپذیری بالایی نسبت به تخریب زیستگاه، توسعه جادهها و تغییرات اقلیمی دارند. با این وجود، حتی فهرست گونههای موجود در بسیاری از مناطق حفاظت شده کشور در دسترس نیست. به منظور حفاظت کارامد، ضروری است وضعیت هر منطقه از نظر فون و فلور بررسی شده و بر اساس ...
بیشتر
خزندگان از مهمترین اجزای بومسازگانهای طبیعی هستند که به واسطه قدرت تحرک پایین، آسیبپذیری بالایی نسبت به تخریب زیستگاه، توسعه جادهها و تغییرات اقلیمی دارند. با این وجود، حتی فهرست گونههای موجود در بسیاری از مناطق حفاظت شده کشور در دسترس نیست. به منظور حفاظت کارامد، ضروری است وضعیت هر منطقه از نظر فون و فلور بررسی شده و بر اساس دانش حاصل برای حفاظت آنها برنامهریزی نمود. در مطالعه حاضر، غنای گونهای خزندگان مجموعه حفاظت شده توران طی بازدیدهای صحرایی بین سالهای1393 تا1400 بررسی شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد تعداد 36 گونه خزنده شامل 20 گونه سوسمار، 15 گونه مار و 1 گونه لاکپشت در این مجموعه حفاظتی زیست میکنند. دو خانواده Agamidae و Gekkonidae هر یک با شش گونه متنوعترین خانوادههای سوسماران و خانواده Colubridae متنوعترین گروه مارها در ذخیرهگاه بودند. در میان گونههای شناسایی شده، بزمجه بیابانی (Varanus griseus) و لاکپشت آسیایی (Testudo horsfieldii) جز گونههای با در خطر بوده که نیاز است برنامههای حفاظتی مستقل برای آنها تدوین شود.
بیوسیستماتیک جانوری
منا ایزدیان؛ فرهاد حسینی طایفه؛ صابر قاسمی؛ سید قاسم قربان زاده زعفرانی
چکیده
سمندر ایرانی (Persian Brook Salamander Paradactylodon persicus) یکی از خزانههای ژنتیکی منحصر به فرد دوزیستان ایران است که جنگلهای هیرکانی شمال ایران آخرین حد پراکنش جنوبغربی آن در آسیا میباشد. تا سال ۲۰۱۹ دو گونه مجزا شامل سمندر ایرانی P. persicus در غرب و مرکز و سمندر گرگانی P. gorganensis در شرق هیرکانی معرفی شده بود ولی بر اساس دادههای توالییابی NGS ...
بیشتر
سمندر ایرانی (Persian Brook Salamander Paradactylodon persicus) یکی از خزانههای ژنتیکی منحصر به فرد دوزیستان ایران است که جنگلهای هیرکانی شمال ایران آخرین حد پراکنش جنوبغربی آن در آسیا میباشد. تا سال ۲۰۱۹ دو گونه مجزا شامل سمندر ایرانی P. persicus در غرب و مرکز و سمندر گرگانی P. gorganensis در شرق هیرکانی معرفی شده بود ولی بر اساس دادههای توالییابی NGS و فیلوژنتیکی این سمندرها به گونه واحد سمندر ایرانی Paradactylodon persicus تعلق دارند. جمعیت شرقی در معرض انقراض (CR) و جمعیت مرکزی و غربی در معرض تهدید (NT) فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار داشته و طرحریزی برنامههای حفاظتی آن ضروری میباشد. این پژوهش بر اساس دستورالعمل پیشنهادی کارگروه بقاء گونههای اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت (IUCN/SSC)، به شناسایی تهدیدها و اقدامهای مدیریتی در قالب برنامههای راهبردی حفاظت و مدیریت جمعیت سمندر ایرانی میپردازد. مهمترین تهدیدهای گونه شامل جمعآوری نمونه، حضور جانوران اهلی و وحشی، تخریب چشمهها، کمبود منابع آبی (کمشدن جریان آب) و دسترسی آسان به زیستگاه میباشد. از مهمترین راهبرهای حفاظت و مدیریت سمندر ایرانی میتوان به 1) شناسایی تهدیدها و ارائه راهکارهای کاهش اثرات هر تهدید بر گونه و زیستگاه، 2) شناسایی زیستگاههای جدید، پایش جمعیت و ارزیابی وضعیت زیستگاه، 3) انجام مطالعات علمی جنبههای مختلف زیستی و بومشناختی و ایجاد پایگاه داده و 4) ارتقاء سطح آگاهیها، دانش و جلب مشارکت ذینفعان در حفاظت از گونه و زیستگاه هستند. نتایج این مطالعه در مدیریت زیستگاه و جمعیت سمندر ایرانی، کاهش اثرات تهدید، بازنگری برنامههای مدیریتی و توسعه حفاظت مشارکتی کاربرد خواهد داشت.
بیوسیستماتیک جانوری
فرامرز اسفندیاری؛ ویدا حجتی
چکیده
منطقه حاظتشدهی طالو و شیربند که تا سال 1399 جزو مناطق شکارممنوع استان سمنان بوده، در شمال شرقی شهرستان دامغان واقع است. این منطقه دارای تنوع زیستی غنی و متنوع، آب و هوای سرد و خشک در زمستان، و گرم و خشک در تابستان میباشد. از آنجا که تنوع گستردهای از خزندگان در منطقهی مذکور مشاهده میشود این مطالعه با هدف بررسی فون سوسمارها ...
بیشتر
منطقه حاظتشدهی طالو و شیربند که تا سال 1399 جزو مناطق شکارممنوع استان سمنان بوده، در شمال شرقی شهرستان دامغان واقع است. این منطقه دارای تنوع زیستی غنی و متنوع، آب و هوای سرد و خشک در زمستان، و گرم و خشک در تابستان میباشد. از آنجا که تنوع گستردهای از خزندگان در منطقهی مذکور مشاهده میشود این مطالعه با هدف بررسی فون سوسمارها و لاکپشتهای منطقهی حفاظتشدهی طالو و شیربند انجام شد. نمونهها از فروردین تا اواخر شهریور ماه 1396 از ساعات اولیه صبح تا اواخر شب در ایستگاههای مختلف منطقه جمعآوری شدند. نمونهها براساس کلیدهای شناسایی معتبر شناسایی شده و مورد بررسی مورفومتریک و مریستیک قرار گرفتند. تصاویر، کلید شناسایی و نقشهی پراکندگی گونههای منطقه تهیه شد. در مجموع، 87 نمونه سوسمار و 6 نمونه لاکپشت جمعآوری گردید و 15 گونه از 12 جنس و متعلق به 6 خانواده شناسایی شدند که عبارت بودند از: Paralaudakia caucasia، Phrynocephalus maculatus،Phrynocephalus scutellatus،Trapelus agilis ،Bunopus tuberculatus،Cyrtopodion scabrum ،Mediodactylus spinicaud،Tenuidactylus caspius ، Eremias fasciata،Eremias persica ،Eremias velox ، Mesalina watsonana،Ablepharus pannonicus،Teratoscincus bedriagai وTestudo horsfieldii . بیشترین فراوانی سوسمارها مربوط بهگونهی Tenuidactylus caspius و کمترین فراوانی متعلق به گونهی Mesalina watsonana میباشد.
بیوسیستماتیک جانوری
محمدرضا اشرف زاده؛ علیاصغر نقیپور؛ علیرضا محمدی؛ مریم حیدریان؛ هادی خوشناموند
چکیده
استان لرستان، بهعنوان یک منطقه عمدتاً کوهستانی، بخش مهمی از گستره پراکنش پلنگ را در غرب کشور در خود جای داده است. با این وجود، اطلاعات چندانی از پراکنش جغرافیایی پلنگ در این استان در دسترس نیست. هدف از پژوهش حاضر، تعیین زیستگاههای مطلوب پلنگ ایرانی با استفاده از یک رویکرد تلفیقی حاصل از هفت الگوریتم مختلف در سطح استان لرستان است. ...
بیشتر
استان لرستان، بهعنوان یک منطقه عمدتاً کوهستانی، بخش مهمی از گستره پراکنش پلنگ را در غرب کشور در خود جای داده است. با این وجود، اطلاعات چندانی از پراکنش جغرافیایی پلنگ در این استان در دسترس نیست. هدف از پژوهش حاضر، تعیین زیستگاههای مطلوب پلنگ ایرانی با استفاده از یک رویکرد تلفیقی حاصل از هفت الگوریتم مختلف در سطح استان لرستان است. براساس نتایج، در حدود 41/6185 کیلومترمربع (85/21 درصد) از ناحیه محدوده بهعنوان زیستگاه مطلوب پلنگ شناسایی شد. فاصله از مناطق حفاظتشده (30 درصد)، فاصله از روستا (29 درصد)، فاصله از زمینهای کشاورزی (11 درصد)، مجموع بارندگی سالانه (8 درصد) و فاصله از جنگل (7 درصد) بهعنوان مهمترین متغیرهای موثر بر انتخاب زیستگاه پلنگ شناسایی شدند. در حدود 49 درصد از گستره زیستگاههای مناسب توسط شبکه مناطق حفاظت شده پوشش داده شده است. تأسیس مناطق حفاظتشده و تکمیل شبکه حفاظتی بهویژه در زیستگاههای مطلوب از مهمترین راهبردها در حفاظت از جمعیتهای در خطر پلنگها هستند. گوشتخواران بزرگ، بهدلیل گستره خانگی بزرگ، عمدتاً به لکههای زیستگاهی خارج از مناطق حفاظت شده و ارتباط بین این زیستگاهها وابسته هستند. بنابراین، حفاظت از لکههای زیستگاهی و ارتباط بین آنها ضروری است. پایش و نظارت زیستگاهها، استفاده از رویکردهای حفاظتی کارآمد و تقویت مشارکت جوامع محلی، از دیگر مسائل مهم هستند.
بیوسیستماتیک جانوری
حسن قهاری؛ مجید نوائیان؛ هادی استوان
چکیده
تنوع زیستی و توسعه پایدار از اهداف مهم در حفاظت از محیط زیست میباشند که به منظور داشتن تنوع زیستی بالا، شناسایی و حفظ اکوسیستمها و گونههای جانوری و گیاهی و نیز میکروارگانیسمهای موجود در آن ضروری میباشد. سنهای شکارگر (Heteroptera) جزو شکارگران مهم در اغلب اکوسیستمهای زراعی میباشند که نقش مهمی در کنترل جمعیت آفات مختلف کشاورزی ...
بیشتر
تنوع زیستی و توسعه پایدار از اهداف مهم در حفاظت از محیط زیست میباشند که به منظور داشتن تنوع زیستی بالا، شناسایی و حفظ اکوسیستمها و گونههای جانوری و گیاهی و نیز میکروارگانیسمهای موجود در آن ضروری میباشد. سنهای شکارگر (Heteroptera) جزو شکارگران مهم در اغلب اکوسیستمهای زراعی میباشند که نقش مهمی در کنترل جمعیت آفات مختلف کشاورزی ایفا مینمایند. این حشرات مفید در چهار مقوله مختلف شامل تنوع گونهای، درصد فراوانی نسبی و ساختار ترکیب گونهای، شاخص شباهت زیستگاه و تغییرات جمعیت در مزارع چغندرقند کشور (استانهای اصفهان، همدان، گلستان، چهارمحال و بختیاری، آذربایجانغربی و خوزستان) طی سالهای 1388 تا 1392 مورد مطالعه قرار گرفتند. در مجموع 24 گونه سن شکارگر از پنج خانواده Anthocoridae (هشت گونه از دو جنس)، Geocoridae (سه گونه از یک جنس)، Miridae (سه گونه از یک جنس)، Nabidae (سه گونه از یک جنس) و Reduviidae (هفت گونه از هفت جنس) از مزارع چغندرقند کشور جمعآوری و شناسایی شدند. نتایج نشان داد از 216 نمونه از سنهای شکارگر جمع آوری شده از مزارع چغندرقند کشور گونههای Orius albidipennis، O. laevigatus و O. laticollis به ترتیب با درصد فراوانی 1/11%، 6/10% و 7/9% دارای بیشترین فراوانی در بین 23 گونه جمعآوری شده میباشند و به عنوان گونههای غالب معرفی میگردند. بالاترین میزان شباهت زیستگاه بین دو منطقه میاندوآب (استان آذربایجانغربی) و دزفول (استان خوزستان) (1/57%) مشاهده گردید. حداکثر انبوهی جمعیت سنهای شکارگر با میانگین 92/3 در تیر ماه بهدست آمد.
