بیوسیستماتیک جانوری
رز سلاطین؛ شاهرخ پاشایی راد؛ علی رضا نادری
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 آذر 1392
چکیده
راسته بالپولکداران متشکل از دو زیرراسته روزپروازها (Butterflies) و شبپروازها (Moths) با حدود 165000 گونه یکی از راستههای مهم حشرات محسوب میگردد. زیرراسته روزپروازها با حدود بیستهزار گونه از اهمیت اقتصادی بسیار بالایی برخوردار است. افراد این زیرراسته خصوصا در دوره لاروی از آفات مهم گیاهان زراعی بوده و از طرفی در مرحله بالغ بصورت گرده افشان ...
بیشتر
راسته بالپولکداران متشکل از دو زیرراسته روزپروازها (Butterflies) و شبپروازها (Moths) با حدود 165000 گونه یکی از راستههای مهم حشرات محسوب میگردد. زیرراسته روزپروازها با حدود بیستهزار گونه از اهمیت اقتصادی بسیار بالایی برخوردار است. افراد این زیرراسته خصوصا در دوره لاروی از آفات مهم گیاهان زراعی بوده و از طرفی در مرحله بالغ بصورت گرده افشان عمل میکنند. بسیاری از گونههای بالغ به دلیل زیبایی توسط کلکسیونرها جمعآوری میشوند و بسیاری به عنوان مدل در هنر و طراحی بکار میروند. مطالعه حاضر در راستای تکمیل فون پروانههای البرز صورت گرفت. در بررسیهای به عمل آمده طی فصول بهار و تابستان 1389 بر روی فون پروانههای بخشهایی از البرز مرکزی (دیزین، گلندرود، کمربن، نسن، کدیر و بلده)، 170 نمونه از پروانههای خانواده Nymphalidae با استفاده از تور حشرهگیری جمعآوری و شناسایی گردیدند، نمونههای شناسایی شده شامل 6 گونه متعلق به 2 جنس و 1 قبیله بوده که به زیرخانواده Heliconiinae اختصاص داشتند.
بیوسیستماتیک جانوری
سید رضا پورربی؛ شاهرخ پاشائی راد؛ محبوبه حاجی رستملو؛ حسن باروقی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 مهر 1393
چکیده
چکیده:
گونه های مختلف مربوط به خانواده سیرفیده جزء حشرات مفید در طبیعت بوده و در امر کشاورزی حائز اهمیت می باشند. طی مطالعه فونستیکی دو بالان خانواده سیرفیده که در سالهای 1391-1390 در شهرستان جلفا از استان آذربایجان شرقی صورت گرفت، گونه Merodon latifemoris به عنوان گزارش جدید برای فون از ایران و منطقه شناسائی و معرفی گردید. در این مطالعه نمونه های ...
بیشتر
چکیده:
گونه های مختلف مربوط به خانواده سیرفیده جزء حشرات مفید در طبیعت بوده و در امر کشاورزی حائز اهمیت می باشند. طی مطالعه فونستیکی دو بالان خانواده سیرفیده که در سالهای 1391-1390 در شهرستان جلفا از استان آذربایجان شرقی صورت گرفت، گونه Merodon latifemoris به عنوان گزارش جدید برای فون از ایران و منطقه شناسائی و معرفی گردید. در این مطالعه نمونه های جمع آوری شده، پس از انتقال به آزمایشگاه حشره شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند مورد مطالعه ریخت شناسی قرار گرفتند. اندام های مهم حشرات از قبیل پاها، بالها، سینه، شکم و در نهایت اندام تناسلی جنس نر مورد برسی قرار گرفت. در این بررسی آخرین بند شکم جنس نر حشرات جدا و در داخل هیدروکسید پتاسیم 10% به مدت 24-12 ساعت انتقال و بعد به درون الکل 70% منتقل گردید در زمان مطالعه یک قطره گلسیرین اضافه شده و به وسیله کلیدهای شناسائی معتبر شناسائی گردید، همچنین برای نمونه های جمع آوری و شناسائی شده تصاویر و کلید شناسائی تهیه گردید.
آرش جولاده رودبار؛ نگار حسین رحیمی؛ درسا چراغی
چکیده
حوضه اصفهان و سیرجان با دارا بودن 18 گونه ماهی، تنوع نسبتاً مناسبی از ماهیان را در بین حوضههای آبریز محصور ایران دارد. در مطالعات پیشین حضور یک گونه از خانواده گورخرماهیان Aphaniidae در این حوضه به ثبت رسیده بود. اما به‌تازگی گزارشی از حضور گونه Esmaeilius vladykovi براساس شواهد ریخت‌شناسی از این حوضه به ثبت رسیده است که نیاز به بررسی بیشتر ...
بیشتر
حوضه اصفهان و سیرجان با دارا بودن 18 گونه ماهی، تنوع نسبتاً مناسبی از ماهیان را در بین حوضههای آبریز محصور ایران دارد. در مطالعات پیشین حضور یک گونه از خانواده گورخرماهیان Aphaniidae در این حوضه به ثبت رسیده بود. اما به‌تازگی گزارشی از حضور گونه Esmaeilius vladykovi براساس شواهد ریخت‌شناسی از این حوضه به ثبت رسیده است که نیاز به بررسی بیشتر دارد. به همین منظور با دستگاه الکتروفیشر و ساچوک از محل تیپ E. isfahanensis، E. vladykovi و حوض ماهی (جایی که حضور گونه جدید از آن گزارش شده است) نمونه برداری به عمل آمد. پس از استخراج DNA از نمونهها، ژن COI آنها در دستگاه ترموسایکلر تکثیر و سپس تعیین توالی شد. در ادامه توالی‌های گونههای دیگر این خانواده از بانک ژن NCBI دریافت شد. سپس با استفاده از نرم‌افزار IQTREE بهترین مدل تکاملی انتخاب و درخت تبارشناسی ترسیم شد. نتایج حاصل از ترسیم درخت تبارشناسی نشان داد حداقل نُه گونه معتبر از خانواده گورخرماهیان در ایران حضور دارد. علاوه بر این با توجه به قرارگرفتن نمونههای روستای حوض ماهی در خوشه نمونههای صیدشده از محل تیپ گونه E. vladykovi، حضور این گونه در حوضه اصفهان و سیرجان تأیید گردید. همچنین با توجه تمایز ژنتیکی اندک مشاهده‌شده بین جمعیت حوضه مذکور و کارون، احتمال داده شد این گونه توسط مردم محلی به حوضه فوق منتقل شده باشد.
آرش جولاده رودبار؛ حمید فرحمند؛ امیررضا عابد علم دوست؛ باقر مجازی امیری؛ سهیل ایگدری
چکیده
زردپرماهیان Luciobarbus یکی از جنسهای مهم و اقتصادی خانواده کپورماهیان (Cyprinidae) است که اغلب گونه های آن از لحاظ ریخت ظاهری شبیه به یکدیگر هستند و این امر باعث دشواری شناسایی گونههای این جنس شده است. در پژوهش حاضر نمونهبرداری در طی سالهای 1398-1390 از هفت حوضه آبریز کاسپین، نمک، ارومیه، هریرود، تیگریس، پرسیس و هرمز با استفاده از تور، ...
بیشتر
زردپرماهیان Luciobarbus یکی از جنسهای مهم و اقتصادی خانواده کپورماهیان (Cyprinidae) است که اغلب گونه های آن از لحاظ ریخت ظاهری شبیه به یکدیگر هستند و این امر باعث دشواری شناسایی گونههای این جنس شده است. در پژوهش حاضر نمونهبرداری در طی سالهای 1398-1390 از هفت حوضه آبریز کاسپین، نمک، ارومیه، هریرود، تیگریس، پرسیس و هرمز با استفاده از تور، الکتروفیشر و قلاب بهعمل آمد. در مجموع حضور نُه گونه L. barbulus، L. brachycephalus،L. capito ، L. conocephalus، L. esocinus ،L. kersin ، L. mursa، L. subquincunciatus وL. xanthopterus از 519 ایستگاه در آبهای داخلی ایران تأیید شد. همچنین برای اعضای قابل تأیید این جنس در ایران، کلید شناسایی ارائه و نقشه پراکنش آنها تهیه شد. همچنین پس از بررسی وضعیت حفاظتی اعضای این جنس، پیشنهاد گردید یک برنامه مدون، اصولی و علمی برای شناسایی جمعیتها، مکانهای مناسب جهت تکثیر و رهاسازی لاروهای حاصل از تکثیر در اسارت در نظر گرفته شود.
امیر ابراهیمی؛ آزیتا فراشی؛ علیرضا راشکی
چکیده
پلنگ ایرانی از شاخصترین پستانداران ایران است که بخش بزرگی از جمعیت آن در ایران گزارش شدهاست و پراکندگی آن در کشور، به عوامل مختلفی نظیر عوامل اقلیمی و انسانی بستگی دارد. مطالعهی زیستگاه این گونه بهعنوان یک گونه کلیدی و موثر بر عملکرد اکوسیستم، از لحاظ حفاظتی دارای اهمیت زیادی است. طبق مطالعات پیشین، با وجود گستردگی رژیم ...
بیشتر
پلنگ ایرانی از شاخصترین پستانداران ایران است که بخش بزرگی از جمعیت آن در ایران گزارش شدهاست و پراکندگی آن در کشور، به عوامل مختلفی نظیر عوامل اقلیمی و انسانی بستگی دارد. مطالعهی زیستگاه این گونه بهعنوان یک گونه کلیدی و موثر بر عملکرد اکوسیستم، از لحاظ حفاظتی دارای اهمیت زیادی است. طبق مطالعات پیشین، با وجود گستردگی رژیم غذایی پلنگ ایرانی، عواملی مانند تغییر کاربری اراضی، جمعیت طعمههای آن را در بسیاری از مناطق کاهش دادهاست. از طرفی، امروزه ابزارها و روشهای متفاوت مدلسازی زیستگاه، نقش مهمی در مدیریت و حفاظت حیات وحش دارا میباشند. یکی از این روشها، روش MaxEnt است که در این مطالعه، با استفاده از این روش و استفاده از متغیرهای پوشش زمین، توپوگرافی، اقلیمی و انسانی، مدل سازی جهت پیش بینی زیستگاه های مناسب پلنگ ایرانی، بز وحشی، گوسفند وحشی اوریال و گوسفند وحشی ارمنی بهعنوان طعمههای مورد علاقهاش، انجام شد. نتایج حاصل از ارزیابی مدلها با استفاده از شاخص جکنایف و منحنیهای عکسالعمل بیانگر این است که پلنگ ایرانی، بز وحشی، گوسفند وحشی اوریال و گوسفند وحشی در ایران، به فاصله از مناطق حفاظتی عکسالعمل قابلتوجهی نشان میدهند و فاصله گرفتن آنها از مناطق حفاظتی، از مناسب بودن زیستگاهشان میکاهد. همچنین زیستگاه پلنگ ایرانی با سه طعمه مورد علاقهاش همپوشانی معناداری دارد و بیانگر اهمیت حضور بز وحشی، گوسفند وحشی اوریال و گوسفند وحشی ارمنی، در زیستگاه پلنگ ایرانی است.
مسعود یوسفی؛ فرهاد عطایی؛ انوشه کفاش؛ حمید رضا رضایی
دوره 6، شماره 3 ، اسفند 1396، ، صفحه 117-126
چکیده
چکیده استان البرز با وسعتی برابر با 5833 در غرب استان تهران واقع شده است. اطلاعات اندکی درباره خزندگان و توزیع آنها در استان البرز در دسترس است. در مطالعه حاضرکه در سال های 95-1394 در استان البرز صورت گرفته، فون سوسماران این استان مورد شناسایی قرار گرفت و نقشه توزیع سوسماران شناسایی شده، تهیه شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که 13 گونه ...
بیشتر
چکیده استان البرز با وسعتی برابر با 5833 در غرب استان تهران واقع شده است. اطلاعات اندکی درباره خزندگان و توزیع آنها در استان البرز در دسترس است. در مطالعه حاضرکه در سال های 95-1394 در استان البرز صورت گرفته، فون سوسماران این استان مورد شناسایی قرار گرفت و نقشه توزیع سوسماران شناسایی شده، تهیه شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که 13 گونه سوسمار متعلق به خانوادههای آگامیده، لاسرتیده، جکونیده و سنسیده به قرار زیر Paralaudakia caucasia، Trapelus agilis، Phrynocephalus persicus، Darevskia defilippi، Lacerta strigata، Eremias persica ، Eremias fasciata، Eremias papenfussi، Ophisops elegans، Mesalina watsonana، Bunopus crassicaudus، Ablepharus bivittatus و Eumeces schneideri در این استان زیست میکنند. در مطالعه حاضر دو رکورد جدید از توزیع سوسماران ثبت شد گونه Lacerta strigata در ارتفاعی 900 متر بالاتر از ارتفاع ثبت شده قبلی در شمال استان یافت شد، همچنین غربیترین رکورد توزیع Eremias fasciata در این استان ثبت شد که از رکورد قبلی آن در مرکز ایران تا 200 کیلومتر فاصله دارد.
سید رضا پورربی
دوره 5، شماره 4 ، خرداد 1396، ، صفحه 21-30
چکیده
هدف این تحقیق، بررسی سیستماتیک گونههای خانواده آگامیده در استان آذربایجان شرقی است. برای این منظور چندین مکان تله‌گذاری به‌طور تصادفی در وضعیتهای متنوع زیستگاهی در سطح منطقه انتخاب شد. تعداد 100 نمونه از خانواده آگامیده که شامل پنج گونه Trapelus agilis، Trapelus persicus، Phrynocephalus scutellatus، Phrynocephalus persicus و Laudakia nupta از سه جنس مختلف در زیستگاه‌های مختلف ...
بیشتر
هدف این تحقیق، بررسی سیستماتیک گونههای خانواده آگامیده در استان آذربایجان شرقی است. برای این منظور چندین مکان تله‌گذاری به‌طور تصادفی در وضعیتهای متنوع زیستگاهی در سطح منطقه انتخاب شد. تعداد 100 نمونه از خانواده آگامیده که شامل پنج گونه Trapelus agilis، Trapelus persicus، Phrynocephalus scutellatus، Phrynocephalus persicus و Laudakia nupta از سه جنس مختلف در زیستگاه‌های مختلف منطقه جمعآوری گردید. بعد از گرفتن نمونهها، مشخصات قابل تغییر، مکان نمونه گیری، تاریخ، رنگ چشمها و مختصات بعضی از نقاط کلیدی ثبت گردید نمونهها بر حسب اندازه و نوع با روش متداول و مناسب کشته و برای شناسائی به آزمایشگاه منتقل گردید. در آزمایشگاه، نمونهها را با مواد فیکساتیو نظیر فرمالدئید فیکس کرده و بر اساس کلیدهای شناسائی معتبر مورد مطالعه قرار داده شد.
امیر دهقانی؛ رسول کرمیانی؛ نصراله رستگار-پویانی؛ سید مهدی بانان خجسته
دوره 5، شماره 4 ، خرداد 1396، ، صفحه 89-98
چکیده
ارسباران یک منطقه کوهستانی با کوههای دارای شیب تند و جنگلی است که در شمال استان آذربایجانشرقی و در همسایگی کشور های جمهوری آذربایجان، ارمنستان و جنوب رود ارس، در محدوده '۴۰ °۳۸ تا '۸ °۳۹ شمالی و'۳۹ °۴۶ تا '۲ °۴۷ شرقی واقع شده است. در طی مطالعه و نمونهبرداری فون خزندگان منطقه ارسباران که از تیر ماه سال 90 تا تیر سال 92 انجام ...
بیشتر
ارسباران یک منطقه کوهستانی با کوههای دارای شیب تند و جنگلی است که در شمال استان آذربایجانشرقی و در همسایگی کشور های جمهوری آذربایجان، ارمنستان و جنوب رود ارس، در محدوده '۴۰ °۳۸ تا '۸ °۳۹ شمالی و'۳۹ °۴۶ تا '۲ °۴۷ شرقی واقع شده است. در طی مطالعه و نمونهبرداری فون خزندگان منطقه ارسباران که از تیر ماه سال 90 تا تیر سال 92 انجام شد. مجموعا141 نمونه از 4 خانواده، 11 جنس و 12 گونه و زیر گونه سوسمار جمعآوری و شناسایی شد. که این نمونهها شامل: Paralaudakia caucasia, Phrynocephalus persicus, Trapelus lessonae, Anguidae: Pseudopus apodus, Lacertidae: Darevskia raddeii, Iranolacerta brandtii, Eremias strauchi, Lacerta media, Lacerta strigata, Ophisops elegans and Scincidae: Eumeces schneideri, Ablepharus bivittatus که در بین اینها خانواده لاسرتیده با 6 گونه بالاترین تنوع را نشان میدهد و گونه Darevskia raddeii بیشترین پراکنش را دارد. در این مطالعه گونه Lacerta strigata برای اولین بار از 30 کیلومتری شمال شهر کلیبر، واقع در منطقه ارسباران گزارش شد.
صیاد شیخی ئیلانلو؛ مسعود یوسفی؛ اسکندر رستگار پویانی؛ وحید زمانی
دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 39-48
چکیده
چکیده دم جنبانک ابلق ((Motacilla alba دارای سه زیرگونه با نامهایM.a.persica، M.a.personata و dukhunensisM. aدر ایران است و گمانهزنیهایی درباره وقوع دورگهزایی در بین زیرگونههای مذکور وجود دارد. هدف مطالعه حاضر بررسی تفاوتهای ریختی بین دو زیر گونهM.a.persicaو M.a.personata در ایران است. برای این منظور تعداد 17 نمونه در سال 1389 از محدوده حضور دو زیرگونه جمعآوری ...
بیشتر
چکیده دم جنبانک ابلق ((Motacilla alba دارای سه زیرگونه با نامهایM.a.persica، M.a.personata و dukhunensisM. aدر ایران است و گمانهزنیهایی درباره وقوع دورگهزایی در بین زیرگونههای مذکور وجود دارد. هدف مطالعه حاضر بررسی تفاوتهای ریختی بین دو زیر گونهM.a.persicaو M.a.personata در ایران است. برای این منظور تعداد 17 نمونه در سال 1389 از محدوده حضور دو زیرگونه جمعآوری و مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی تفاوتهای ریختی بین دو زیرگونه هفت صفت اولیه اندازهگیری و بر اساس آنها شش صفت ثانویه نیز ساخته شد و با استفاده از آزمون تی و تجزیه به مؤلفههای اصلی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که پنجمتغیر از بین متغیرهای مورد بررسی دارای تفاوت معنیداری بین دو زیر گونه است و پراکنش افراد دو زیرگونه حول محورهای اول و دوم PCAکاملاً از یکدیگر جدا میباشد. همچنین، دو زیرگونه از نظر رنگ آمیزی ناحیه سر، جلو سر و گلو نیز مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داددو زیرگونه الگوی ثابت و متفاوتی از رنگآمیزی را نشان میدهند و هیچ نشانهای از وجود افراد حد واسط یافت نشد. با توجه به جدایی مورفومتریک دو زیرگونه، احتمال جدایی نمونههای دورگه از نمونههای والد در ناحیه تماس آنها بر اساس صفات مورفومتریک وجود دارد.
مرتضی یزدان پناه؛ شاهرخ پاشایی راد؛ حاجی قلی کمی
دوره 2، شماره 2 ، آبان 1392، ، صفحه 17-22
چکیده
چکیده
Rana، جنسی از خانوادهی رانیده (Ranidae) میباشد که دارای پراکندگی جهانی با 6 زیر خانواده، 30 جنس و 500 گونه است. قورباغههای ایران تا کنون به صورت کامل شناخته نشدهاند. نتایج مطالعه فون قورباغه در 343 محل مختلف در 20 استان ایران و نیز سایر مطالعاتی که توسط محققین دیگر صورت گرفته است، 2 جنس و 4 گونه را از این مناطق ثبت نموده است:
Rana ...
بیشتر
چکیده
Rana، جنسی از خانوادهی رانیده (Ranidae) میباشد که دارای پراکندگی جهانی با 6 زیر خانواده، 30 جنس و 500 گونه است. قورباغههای ایران تا کنون به صورت کامل شناخته نشدهاند. نتایج مطالعه فون قورباغه در 343 محل مختلف در 20 استان ایران و نیز سایر مطالعاتی که توسط محققین دیگر صورت گرفته است، 2 جنس و 4 گونه را از این مناطق ثبت نموده است:
Rana ridibunda, Rana Camerani, Rana macrocnemis, Euphlyctis Cyanophlyctis.
در این مطالعه مشخص شده که پراکندگی این گونهها در ایران محدود بوده و همچنین برخی اطلاعات تاکسونومیکی برای هرگونه ارایه گردیده است. دو هدف در این مطالعه وجود داشته است: 1ـ فراهم آوردن ویژگی های توصیفی معتبر که موجب شناسایی صحیح وبدون اشتباه این گونهها در ایران میگردد و هدف دوم، دست یابی به اطلاعاتی در ارتباط با پراکندگی و زیست شناسی این خانواده جهت افزایش این نوع مطالعات در آینده.
رز سلاطین
دوره 1، شماره 3 ، بهمن 1391، ، صفحه 33-38
چکیده
راسته بالپولکداران متشکل از دو زیرراسته روزپروازها (Butterflies) و شبپروازها (Moths) است. این راسته با حدود 165000 گونه یکی از راستههای مهم حشرات محسوب میگردد. زیرراسته روزپروازها با حدود بیستهزار گونه از اهمیت اقتصادی بسیار بالایی برخوردار است. افراد این زیرراسته خصوصا در دوره لاروی از آفات مهم گیاهان زراعی بوده و از طرفی در مرحله ...
بیشتر
راسته بالپولکداران متشکل از دو زیرراسته روزپروازها (Butterflies) و شبپروازها (Moths) است. این راسته با حدود 165000 گونه یکی از راستههای مهم حشرات محسوب میگردد. زیرراسته روزپروازها با حدود بیستهزار گونه از اهمیت اقتصادی بسیار بالایی برخوردار است. افراد این زیرراسته خصوصا در دوره لاروی از آفات مهم گیاهان زراعی بوده و از طرفی در مرحله بالغ بصورت گرده افشان عمل میکنند. بسیاری از پروانههای بالغ بدلیل زیبایی توسط کلکسیونرها جمعآوری میشوند و بسیاری به عنوان مدل در هنر و طراحی بکار میروند. مطالعه حاضر در راستای تکمیل فون پروانههای البرز صورت گرفت. در بررسیهای به عمل آمده طی فصول بهار و تابستان 1389 بر روی فون پروانههای بخشهایی از البرز مرکزی (دیزین، گلندرود، کمربن، نسن، کدیر و بلده)، 170 نمونه از پروانههای خانواده Nymphalidae با استفاده از تور حشرهگیری جمعآوری و شناسایی گردید. از میان نمونههای شناسایی شده 6 گونه متعلق به 2 جنس و 1 قبیله به زیرخانواده Heliconiinae اختصاص داشتند. از میان ایستگاههای مطالعاتی، ایستگاه کمربن به دلیل شرایط آب و هوایی و پوشش گیاهی ویژه خود دارای بیشترین فراوانی بود. گونه Argynnisalexandra با 6 نمونه دارای بیشترین فراوانی و گونههای Argynnispaphia و A.adippe با 1 نمونه دارای کمترین فراوانی در محدوده مطالعاتی بودند.
