سیده آمنه حسینی؛ محمد فروهر واجارگاه؛ محمد جواد وثاقی
چکیده
این تحقیق با هدف شناخت وضعیت زیستی گونه Aphanius vladykovi در 4 منطقه رودخانه ده چشمه، دریاچه شلمزار، چشمه چهلگزی و چشمه مادر و دختر در استان چهارمحال و بختیاری صورت گرفت. 20 نمونه در هر منطقه برای بررسیهای زیستی استفاده شد و 23 صفت ریخت‌شناسی و 8 صفت شمارشی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بهدستآمده در Excel ثبت و سپس توسط نرمافزار SAS ویرایش ...
بیشتر
این تحقیق با هدف شناخت وضعیت زیستی گونه Aphanius vladykovi در 4 منطقه رودخانه ده چشمه، دریاچه شلمزار، چشمه چهلگزی و چشمه مادر و دختر در استان چهارمحال و بختیاری صورت گرفت. 20 نمونه در هر منطقه برای بررسیهای زیستی استفاده شد و 23 صفت ریخت‌شناسی و 8 صفت شمارشی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بهدستآمده در Excel ثبت و سپس توسط نرمافزار SAS ویرایش 1/9 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. رابطه طول و وزن از معادله رگرسیونی W = aLb تعیین شد. ضریب رگرسیون الگوی رشد با روش کاربردی پائولی نشان داد رشد ماهیان در منطقه شلمزار آلومتریک و در سایر مناطق مورد بررسی ایزومتریک بود همچنین تجزیه واریانس مؤلفههای اصلی نشان داد که در صفات حداقل ارتفاع بدن، فاصله پشت باله پشتی، فاصله باله شکمی تا سینهای، قاعده باله سینهای و شکمی، قطر سرپوش آبششی، باله شکمی تا نوک پوزه، وطن بدن، تعداد شعاع باله سینهای، مخرجی و دمی، تعداد فلس خط جانبی و تعداد شعاع و خار آبششی در بین مناطق مورد بررسی تفاوت معنیداری در سطح 5% مشاهده شد، تفاوت قابل توجه در صفات شمارشی، در تعداد شعاع باله دمی بین مناطق ده چشمه و مادر و دختر و همچنین تعداد خار آبششی بین مناطق چشمه چهلگزی و مادر و دختر به دست آمده است که بیانگر تأثیر احتمالی این ویژگیها در تمایز جمعیت‌های این‌گونه میباشد.
امیر دهقانی؛ علیرضا محمدپور؛ نصرالله رستگار پویانی
چکیده
استان آذربایجان‌شرقی با وسعت 46930 کیلومتر مربع در منتهی‌الیه شمال‌غربی ایران قرار گرفته است که از امتداد روزخانه ارس با کشورهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان همجوار میباشد. این استان از یک طرف با قرار گرفتن در محل تلاقی البرز و زاگرس دارای دامنه‌ها و دره‌های سر سبز بوده و از طرف دیگر در محل برخورد رشتهکوه‌های زاگرس و آرارات ...
بیشتر
استان آذربایجان‌شرقی با وسعت 46930 کیلومتر مربع در منتهی‌الیه شمال‌غربی ایران قرار گرفته است که از امتداد روزخانه ارس با کشورهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان همجوار میباشد. این استان از یک طرف با قرار گرفتن در محل تلاقی البرز و زاگرس دارای دامنه‌ها و دره‌های سر سبز بوده و از طرف دیگر در محل برخورد رشتهکوه‌های زاگرس و آرارات قرار گرفته و تحت تأثیر جریانات آبوهوایی مدیترانهای و اطلس شمالی میباشد. منطقه ارسباران در شمال استان و هممرز با کشور آذربایجان و ارمنستان قرار دارد که بخش عمده این مطالعه در این ناحیه انجام شده است. 55 نمونه جمعآوریشده در این مطالعه، متعلق به 5 جنس (Darevskia ،Eremias ،Iranolacerta ،Lacerta و Ophisops)، مربوط به خانواده لاسرتیدهها است. که شامل 7 گونه (O. elegan ، L .strigata، L. media ، L. brandtii ، E. strauchi، E. pleskei D. raddei) میباشد. در این میان گونه‌های Darevskia raddei و Ophisops elegans دارای جمعیت‌های زیادی در استان میباشند.
فهیمه صابری؛ اشرف جزایری؛ طیبه محمدی
چکیده
دوزیستان اولین مهره‌داران ساکن خشکی هستند که هنوز وابستگی خود را به زیستگاه‌های آبی حفظ نمودند و با این شیوه زندگی تطابق یافتند. تفاوت زیستگاه روی ساختار پوست و توان تولید مثل دوزیستان تأثیرگذار است. مطالعه حاضر با هدف مقایسه ویژگیهای بافتی پوست و توان تولیدمثلی تحت تأثیر جدایی جغرافیایی (شهرستان به عنوان سد جغرافیایی) در نواحی ...
بیشتر
دوزیستان اولین مهره‌داران ساکن خشکی هستند که هنوز وابستگی خود را به زیستگاه‌های آبی حفظ نمودند و با این شیوه زندگی تطابق یافتند. تفاوت زیستگاه روی ساختار پوست و توان تولید مثل دوزیستان تأثیرگذار است. مطالعه حاضر با هدف مقایسه ویژگیهای بافتی پوست و توان تولیدمثلی تحت تأثیر جدایی جغرافیایی (شهرستان به عنوان سد جغرافیایی) در نواحی شمالی و جنوبی استان خوزستان انجام شد. تعداد ده نمونه قورباغه مردابی بالغ پس از انتقال به آزمایشگاه بوسیله پنبه آغشته به کلروفرم کشته شدند. برای مطالعات بافتی از بلوک‌های پارافینی برش‌های به ضخامت پنج میکرون تهیه شد. اسلایدهای مناسب پس از رنگ آمیزی (هماتوکسیلین- ائوزین) و ماسون تریکروم به وسیله میکروسکوپ (Olympus-CX31) و مجهز به دوربین (Germany- UI-1555LE-C- HQ) عکسبرداری شدند . توصیف بافتی، اندازهگیری ضخامت اپیدرم و درم، تعداد غدد موکوسی و سروزی، مساحت، محیط و قطر غدد سروزی و موکوسی به کمک تصاویر و نرمافزار (Image J) انجام شد. تحلیل و مقایسه نتایج به‌وسیله آزمون T-test و MANOVA صورت گرفت. بهعلاوه شاخص گنادی در نرها و میزان هم‌آوری در ماده‌ها محاسبه شد. نتایج نشان داد که پوست سطوح پشتی و شکمی، در کلیه پارامترهای اندازه‌گیریشده اختلاف معنی‌دار آماری در سطح (05/0p<) داشتند (اختلاف کل بین نواحی شمالی و جنوبی و سطوح پشتی و شکمی برابر با 001/0 بود). در مقایسه توان تولید مثلی، جمعیت هر دو جنس در نواحی شمالی و جنوبی در فصل بهار دارای بیشترین توان تولیدمثلی بودند، برای جنس نر میزان شاخص گنادی در نواحی شمالی و جنوبی به ترتیب 09/0 و 43/1 و برای ماده‌ها میزان هم‌آوری در نواحی شمالی و جنوبی به ترتیب 9835 و 11561 بود. همچنین افراد نر با وزن و قطر زائده پینه‌ای بالاتر و افراد ماده با میزان وزن بیشتر، از توان تولیدمثلی بیش‌تری برخوردار بودند.
باقر نظامی
چکیده
بررسی تنوع گونه‌ای و تغییرات آن در سالهای مختلف می‌تواند راهنمایی برای شناسایی عوامل این تغییرات و سپس قدم در جهت رفع کاستی‌های مسایل مربوط به مدیریت حیات وحش باشد. در این تحقیق به شناسایی و بررسی غنای گونه‌ای پرندگان خشکی‌زی منطقه حفاظت شده پرور سمنان و نوسانات جمعیتی آنها در یک دوره یک ساله پرداخته شده است. تنوع اقلیمی در بعد ...
بیشتر
بررسی تنوع گونه‌ای و تغییرات آن در سالهای مختلف می‌تواند راهنمایی برای شناسایی عوامل این تغییرات و سپس قدم در جهت رفع کاستی‌های مسایل مربوط به مدیریت حیات وحش باشد. در این تحقیق به شناسایی و بررسی غنای گونه‌ای پرندگان خشکی‌زی منطقه حفاظت شده پرور سمنان و نوسانات جمعیتی آنها در یک دوره یک ساله پرداخته شده است. تنوع اقلیمی در بعد کوچک بر غنای گونه‌ای منطقه بسیار افزوده است به طوری که بیش از یک چهارم پرندگان کشور را در یک دوره یک‌ساله در خود پناه میدهد. زیستگاه‌های جنگلی آخرین حد جنوبی هیرکانی به شمال و شمال غربی این منطقه رسیده و بخش‌های ایرانی و تورانی در جنوب و جنوب شرقی، غنای منطقه را افزایش چشمگیر داده است. حاصل این تنوع 161 گونه پرنده از 13 راسته شناسایی شده در ایران است. بیشترین تعداد گونه نیز مربوط به فصل تابستان به تعداد 2063 عدد پرنده است. از تعداد گونه‌های شناسایی شده 47 گونه بومی (مقیم) تمام سال منطقه هستند و احتمالاً زادآوری دارند، 21 گونه دیگر فقط در فصل زادآوری در منطقه دیده می‌شوند، 18 گونه زمستان گذران و سایر گونه‌ها عبوری منطقه هستند. گنجشک‌سانان با تعداد %68 غالب پرندگان منطقه را تشکیل میدهند. پرندگان شکاری نیز 13 درصد پرندگان شناساییشده منطقه هستند. در طول یک دوره یک ساله تنها یک گونه آبزی، خوتکا، و دو گونه کنار آبزی شناسایی شده و مابقی همه خشکی‌زی بوده‌اند.
سید مهدی امینی نسب؛ سید مسعود حسینی موسوی؛ سید حسین خزاعی
چکیده
مطالعه حاضر بهمنظور بررسی و تعیین ویژگیهای زادآوری اگرت کوچک Egretta garzetta در جزیره علی سیاه رودخانه کارون در استان خوزستان در سالهای 87-86 انجام گردیده است. زادآوری اگرت کوچک با آشیانهسازی در تاریخ نهم فروردین آغاز و در تاریخ چهارم تیرماه با پرواز آخرین جوجه خاتمه یافت. در این مطالعه 30 آشیانه بهصورت تصادفی و از طریق پیمایش ...
بیشتر
مطالعه حاضر بهمنظور بررسی و تعیین ویژگیهای زادآوری اگرت کوچک Egretta garzetta در جزیره علی سیاه رودخانه کارون در استان خوزستان در سالهای 87-86 انجام گردیده است. زادآوری اگرت کوچک با آشیانهسازی در تاریخ نهم فروردین آغاز و در تاریخ چهارم تیرماه با پرواز آخرین جوجه خاتمه یافت. در این مطالعه 30 آشیانه بهصورت تصادفی و از طریق پیمایش با قایق انتخاب گردید. از میان آشیانههای انتخابی مجموعاً 100 تخم با میانگین 33/3 (5-3) تخم در هر آشیانه یافت گردید. میانگین موفقیت در مراحل تخم، Nestling و Post-nestling بهترتیب 75%، 65%، 62% و تلفات در مراحل مختلف نیز بهترتیب 25%، 10% و 3% تعیین گردید. اختلاف معنیداری از نظر تلفات در مرحله قبل از تفریخ و سایر مراحل دیگر زادآوری مشاهده گردید. دستجات تخم، گروههای همزاد و ویژگیهای آشیانه اثر معنیداری در موفقیت زادآوری نداشتند. با توجه به موقعیت خاص جزیره در رودخانه کارون و دسترسی محدود، بیشترین تأثیر منفی روی موفقیت زادآوری ناشی از عوامل طبیعی (26%) بوده است.
شهرام نعمت اللهی؛ علیرضا شایسته فر؛ علیرضا پسرکلو
چکیده
در جانوران دوشکلی جنسی می‌تواند بر اساس ویژگیهای مورفولوژیکی یا مقایسه صفات اندازشی باشد. درعقرب، به جز چند گونه که دو شکلی جنسی دارند، در بقیه گونه‌ها اختلاف قابل توجهی بین نر و ماده مشاهده نمی‌شود. در این مطالعه 12صفت اندازشی جنس نر و ماده گونه Hottentotta saulcyi که از منطقه رودبار واقع در مرز استان‌های لرستان، اصفهان و چهارمحال و بختیاری ...
بیشتر
در جانوران دوشکلی جنسی می‌تواند بر اساس ویژگیهای مورفولوژیکی یا مقایسه صفات اندازشی باشد. درعقرب، به جز چند گونه که دو شکلی جنسی دارند، در بقیه گونه‌ها اختلاف قابل توجهی بین نر و ماده مشاهده نمی‌شود. در این مطالعه 12صفت اندازشی جنس نر و ماده گونه Hottentotta saulcyi که از منطقه رودبار واقع در مرز استان‌های لرستان، اصفهان و چهارمحال و بختیاری صید شده بودند، اندازهگیری شد و توسط نرمافزار SPSS 16 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون T-test حاکی از اختلاف معنی‌دار 05/0p≤ بین سه صفت، فاصله بین دو قاعده شانه، طول شانه و تعداد دندانههای شانه بین دو جنس نر و ماده میباشد. نتیجه بهدستآمده، مشخص کرد که در جنس نر، طول شانه بهطور معنیداری بزرگتر و همچنین تعداد دندانههای شانه بیشتر از جنس ماده میباشد، ولی فاصله بین دو قاعده شانه در ماده از نر بزرگتر است و در نتیجه از این صفات میتوان در تشخیص دو جنس نر و ماده استفاده کرد.
الهام حویزی
چکیده
سرطان ریه یکی از رایجترین سرطانها در دنیا و ایران محسوب میگردد که سالانه سبب مرگ افراد زیادی میگردد. علیرغم تحقیقات فراوان، تابحال درمان مناسبی برای سرطان یافت نشده است. عصاره مرکبات دارای ترکیبات آنتیاکسیدان فراوان است. در این تحقیق، اثر سمیت عصاره هیدروالکلی برگ گونههایی از مرکبات بر تکثیر و بقای سلولهای ...
بیشتر
سرطان ریه یکی از رایجترین سرطانها در دنیا و ایران محسوب میگردد که سالانه سبب مرگ افراد زیادی میگردد. علیرغم تحقیقات فراوان، تابحال درمان مناسبی برای سرطان یافت نشده است. عصاره مرکبات دارای ترکیبات آنتیاکسیدان فراوان است. در این تحقیق، اثر سمیت عصاره هیدروالکلی برگ گونههایی از مرکبات بر تکثیر و بقای سلولهای سرطانی ریه رده A549 بررسی و مقایسه شد. عصاره برگ مرکبات با دستگاه سوکسله تهیه گردید. سلولهای A549 تکثیر و سپس به مدت 72 ساعت، با غلظت‌های 5/0 تا 10 میلیگرم بر میلیلیتر عصارهها تیمار شدند. در زمانهای معینی بعد از تیمار، بقاء و مورفولوژی سلولها با استفاده از تست MTT و رنگآمیزی آکریدین اورنج ارزیابی شد. در این آزمایش غلظتی از عصاره که 50 درصد بقای سلولی را کاهش داد بهعنوان IC50 برای هر نمونه در نظر گرفته شده که بهترتیب شامل 2، 6 و 8 میلیگرم بر میلیلیتر برای عصاره برگ لیموترش، پرتقال و نارنج به‌دست آمد. همچنین سلولهای آپوپتوز یافته در گروه تیمارشده با عصاره برگ لیمو نسبت به عصاره برگ نارنج و پرتقال بهطور معنیداری (05/0P<) بیشتر بود و همچنین تعداد سلولهای آپوپتوزی در نمونه تیمارشده با عصاره برگ پرتقال بهطور چشم‌گیری (05/0P<) بیشتر از نارنج مشاهده شد. عصاره هیدروالکلی مرگ لیموترش، پرتقال و نارنج قادر هستند آپوپتوز را بهصورت وابسته به دوز و زمان در سلولهای A549 القاء کند.
رحمت اله پرندین
چکیده
گزارشهای اخیر نشان دادهاند که برخی از ایزوفلاونهای گیاهی دارای اثرات سودمندی بر دیابت و سلامتی کبد در انسان و حیوانات آزمایشگاهی هستند. هدف از این تحقیق، تجویز عصاره آبی-الکلی شبدر قرمز بهعنوان یک گیاه سرشار از ترکیبات ایزوفلاونی و اثرات آن بر سطوح سرمی قند و آنزیمهای کبدی آسپارتات ترانس آمیناز (AST)، آلانین آمینوترانسفراز ...
بیشتر
گزارشهای اخیر نشان دادهاند که برخی از ایزوفلاونهای گیاهی دارای اثرات سودمندی بر دیابت و سلامتی کبد در انسان و حیوانات آزمایشگاهی هستند. هدف از این تحقیق، تجویز عصاره آبی-الکلی شبدر قرمز بهعنوان یک گیاه سرشار از ترکیبات ایزوفلاونی و اثرات آن بر سطوح سرمی قند و آنزیمهای کبدی آسپارتات ترانس آمیناز (AST)، آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آلکالین فسفاتاز (ALP) در موشهای سوری نر بود. در این مطالعه تجربی، تعداد 42 سر موش سوری نر به 6 گروه 7 تایی شامل گروههای کنترل سالم، دیابتی شده بدون درمان (کنترل مثبت)، دیابتی شده تحت درمان با گلیبنکلامید و سه گروه دیابتی تحت درمان با عصاره آبی-الکلی شبدر قرمز بهترتیب با دوزهای 250، 500 و 750 میلیگرم بر کیلوگرم از راه گاواژ برای مدت 15 روز طبقهبندی شدند. دیابت با تزریق داخل صفاقی mg/kg60 استرپتوزوتوسین انجام شد. در روز آخر سطوح سرمی گلوکز، و آنزیمهای AST، ALT و ALP اندازهگیری شد. دادهها با استفاده از نرمافزار SPSSو آنالیز واریانس یک طرفه در سطح معناداری 05/0>p تجزیه و تحلیل شدند. دوزهای mg/kg500 و mg/kg750 عصاره بهطور معناداری (001/0>p) قند خون را در مقایسه با گروه کنترل مثبت کاهش دادند. در بررسی آنزیمهای کبدی، سطح ASTدر گروه mg/kg750 (001/0>p)، سطح ALT در گروههای mg/kg500 (01/0>p) و mg/kg750 (001/0>p) و سطح ALP در گروههای mg/kg250 (05/0>p)، mg/kg500 (001/0>p) و mg/kg750 (001/0>p) در مقایسه با گروه کنترل مثبت کاهش یافت. این مطالعه نشان داد مصرف عصاره آبی-الکلی گیاه شبدر قرمز علاوه بر اثرات ضددیابتی، دارای اثرات حفاظت کبدی نیز میباشد.
علی غلامحسینی؛ مهدی انصاری؛ مهرگان ابراهیمی؛ حمیدرضا اسماعیلی
چکیده
خرس قهوهای (Ursus arctos) بزرگترین حیوان گوشتخوار ایران میباشد که در قارههای آسیا، اروپا و آمریکای شمالی زیست میکند. در ایران پراکنش این گونه محدود به نواحی جنگلی رشته کوههای البرز و زاگرس بوده و مرز جنوبی پراکنش آن در استان فارس واقع میباشد. خرس قهوهای ایران متعلق به زیرگونه سوری (U. a. syriacus) میباشد که دارای جمعیت‌های ...
بیشتر
خرس قهوهای (Ursus arctos) بزرگترین حیوان گوشتخوار ایران میباشد که در قارههای آسیا، اروپا و آمریکای شمالی زیست میکند. در ایران پراکنش این گونه محدود به نواحی جنگلی رشته کوههای البرز و زاگرس بوده و مرز جنوبی پراکنش آن در استان فارس واقع میباشد. خرس قهوهای ایران متعلق به زیرگونه سوری (U. a. syriacus) میباشد که دارای جمعیت‌های گسسته و در معرض خطر بوده و همچنین اطلاعات اندکی از جنبههای مختلف زیست‌شناسی آن وجود دارد. این پژوهش در راستای شناسایی گستره پراکنش خرس قهوهای در استان فارس به مدت چهار سال انجام گرفت. با توجه به این‌که مشاهده مستقیم خرس قهوهای به علت شبفعالبودن آن بندرت رخ میدهد معمولاً در اینچنین تحقیقاتی از نمایهها استفاده میشود. در کل 170 نمایه از این گونه در استان فارس شناسایی شد. بیشترین نمایههای رؤیت شده مربوط به ردپا (حدود 48 درصد) و سرگین (حدود 20 درصد) میباشد. بررسی نمایهها و تهیه نقشه پراکنش این گونه در استان فارس با استفاده از ArcGIS 10.3 نشان داد که بیشترین نمایههای حضور این گونه مربوط به مناطق کوهستانی مرودشت (54/32 درصد) و سپیدان (95/31 درصد) در نیمه شمالی استان با محدوده ارتفاعی 1600 تا بیش از 2800 متر از سطح دریا میباشد. نمایهها نشان میدهد که حمله خرس قهوهای به انسان، احشام اهلی، کندوهای عسل، مزارع پرورش ماهی و محصولات کشاورزی از جمله خسارات ناشی از این گونه در استان میباشد.
امیر ابراهیمی؛ آزیتا فراشی؛ علیرضا راشکی
چکیده
پلنگ ایرانی از شاخصترین پستانداران ایران است که بخش بزرگی از جمعیت آن در ایران گزارش شدهاست و پراکندگی آن در کشور، به عوامل مختلفی نظیر عوامل اقلیمی و انسانی بستگی دارد. مطالعهی زیستگاه این گونه بهعنوان یک گونه کلیدی و موثر بر عملکرد اکوسیستم، از لحاظ حفاظتی دارای اهمیت زیادی است. طبق مطالعات پیشین، با وجود گستردگی رژیم ...
بیشتر
پلنگ ایرانی از شاخصترین پستانداران ایران است که بخش بزرگی از جمعیت آن در ایران گزارش شدهاست و پراکندگی آن در کشور، به عوامل مختلفی نظیر عوامل اقلیمی و انسانی بستگی دارد. مطالعهی زیستگاه این گونه بهعنوان یک گونه کلیدی و موثر بر عملکرد اکوسیستم، از لحاظ حفاظتی دارای اهمیت زیادی است. طبق مطالعات پیشین، با وجود گستردگی رژیم غذایی پلنگ ایرانی، عواملی مانند تغییر کاربری اراضی، جمعیت طعمههای آن را در بسیاری از مناطق کاهش دادهاست. از طرفی، امروزه ابزارها و روشهای متفاوت مدلسازی زیستگاه، نقش مهمی در مدیریت و حفاظت حیات وحش دارا میباشند. یکی از این روشها، روش MaxEnt است که در این مطالعه، با استفاده از این روش و استفاده از متغیرهای پوشش زمین، توپوگرافی، اقلیمی و انسانی، مدل سازی جهت پیش بینی زیستگاه های مناسب پلنگ ایرانی، بز وحشی، گوسفند وحشی اوریال و گوسفند وحشی ارمنی بهعنوان طعمههای مورد علاقهاش، انجام شد. نتایج حاصل از ارزیابی مدلها با استفاده از شاخص جکنایف و منحنیهای عکسالعمل بیانگر این است که پلنگ ایرانی، بز وحشی، گوسفند وحشی اوریال و گوسفند وحشی در ایران، به فاصله از مناطق حفاظتی عکسالعمل قابلتوجهی نشان میدهند و فاصله گرفتن آنها از مناطق حفاظتی، از مناسب بودن زیستگاهشان میکاهد. همچنین زیستگاه پلنگ ایرانی با سه طعمه مورد علاقهاش همپوشانی معناداری دارد و بیانگر اهمیت حضور بز وحشی، گوسفند وحشی اوریال و گوسفند وحشی ارمنی، در زیستگاه پلنگ ایرانی است.
