با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

چکیده
در این بررسی ویژگی­های تشریحی و بافت­شناسی بیضه و لوله‎های منی­ساز در دورۀ پس از زمستان خوابی در سوسمار لوداکیا نوپتا ساکن شمال استان لرستان در رشته کوه زاگرس مورد تحقیق قرار گرفت. برای این منظور نمونه­های سوسمار نر در طول ماههای فروردین تا شهریور برای مدت دو سال متوالی از منطقۀ مطالعاتی جمع آوری گردیدند. در آزمایشگاه غدد تناسلی از نمونه­ها خارج و برای مطالعات بافت­شناسی از مراحل تثبیت، آبگیری، شفاف سازی، آغشته سازی و قالب گیری عبور داده شدند. با کمک میکروتوم دوار برش‎های سریالی تهیه و با روش هماتوکسیلین-ائوزین رنگ‎آمیزی گردیدند. مقاطع تهیه شده در نهایت ز میکروسکوپ نوری مورد بررسیهای کمی و کیفی قرار گرفتند.نتایج این مطالعه نشان داد که در طول ماههای فروردین تا شهریور قطر لوله‎های منی­سار و ضخامت اپی­تلیوم زایای این لوله‎ها کاهش پیدا میکند. به علاوه در فاصلۀ ماههای فروردین تا اردیبهشت سلول‎های تناسلی در حال پشت سر گذراندن مرحلۀ میوز یا بالغ شدن هستند و هنوز اسپرماتوزئیدی در لوله‎ها مشاهده نمی­شود. در طول ماههای خرداد و تیر اوج فعالیت اسپرماتوژنیک اتفاق می­افتد و اسپرماتوزوئیدهای بالغ به داخل لومن لوله‎ها آزاد میشوند. در طی ماههای مرداد تا شهریور تولید اسپرم متوقف و روند کاهشی در لوله‎ها شروع می‎گردد. به طور کلی این تحقیق مشخص کرد که در این گونه اسپرماتوژنز از نوع وابسته بوده و اوج فعالیت اسپرماتوژنیک زمانی است که طول روزها بلند و درجه حرارت محیط بالا است و در منطقۀ مطالعاتی این اوج با ماههای خرداد و تیر مصادف می­گردد.